Агата Кристи „воскресна“: Легендарната писателка предава курс по пишување со помош на вештачка интелигенција

Аватар на одамна починатата британска писателка „предава“ онлајн курс по пишување. Но, дали сакаме да учиме од дигитална протеза создадена од вештачка интелигенција?

Агата Кристи е мртва. Но, Агата Кристи, исто така, штотуку почна да предава курс по пишување.

„Морам да признаам“, вели таа, со префинет англиски акцент, „дека сето ова е прилично ново за мене.“

Литературната легенда, која почина во 1976 година, е ангажирана да предава курс на „Би-Би-Си Маестро“ (BBC Maestro), онлајн серија предавања слична на „МастерКлас“ (MasterClass). Кристи, заедно со десетици други експерти, е достапна за секој аспирантен писател подготвен да плати 79 фунти (околу 5770 денари).

Таа е „реанимирана“ со помош на тим академски истражувачи – кои напишале сценарио користејќи ги нејзините дела и архивски интервјуа – и „дигитална протетика“ создадена со вештачка интелигенција, која потоа е применета врз изведбата на вистински актер.

„Во никој случај не се обидуваме да се преправаме дека ова е Агата некако вратена во живот“, изјави Мајкл Левин, извршен директор на „Би-Би-Си Маестро“, во телефонско интервју. „Ова е само претставување на Агата за да го предава сопствениот занает.“

Објавувањето на курсот се совпаѓа со жестока дебата за етиката на вештачката интелигенција. Во Британија, потенцијалната промена на законот за авторски права ги исплаши уметниците кои стравуваат дека тоа ќе овозможи нивните дела да се користат за обука на ВИ модели без нивна согласност. Меѓутоа, во овој случај, нема проблем со авторските права: семејството на Кристи, кое управува со нејзиниот имот, целосно го поддржува проектот.

„Нашата црвена линија беше дека тоа мора да бидат нејзини зборови“, рече Џејмс Причард, нејзиниот правнук и извршен директор на „Агата Кристи Лтд.“ (Agatha Christie Ltd.). „И сликата и гласот мораа да бидат како нејзините.“

Кристи не е единствената личност која е „воскресната“ со ВИ: користењето на технологијата за „разговор“ со мртвите стана своевидна мала, специјализирана индустрија за богатите носталгичари. Таа, исто така, не е првиот починат уметник претворен во аватар. Во 2021 година, ВИ беше искористена за генерирање на гласот на Ентони Бурдејн како ги чита сопствените зборови. Актерот Питер Кушинг беше „воскреснат“ за да глуми во филмови. Минатата година, полска радио станица користеше ВИ за да „интервјуира“ почината позната личност, што предизвика загриженост кај многумина дека ѝ биле ставени зборови во уста.

Во случајот на Кристи, ВИ била искористена само за создавање на нејзиниот лик, а не за креирање на курсот или пишување на сценариото.

Тоа е дел од причината зошто г-дин Левин ја отфрла идејата дека ова е „дипфејк“ (deepfake) на Агата Кристи. „Импликацијата на зборот ‘фејк’ (лажен) сугерира дека има нешто во ова што е вид на измама“, рече тој. „А јас не мислам дека е така.“

Г-дин Причард изјави дека неговото семејство никогаш не би се согласило на проект кој би измислувал ставови на Кристи. И тие се горди на курсот. „Ние не зборуваме во нејзино име“, рече тој. „Ние го собираме она што таа го кажала и го пласираме во сварлив и споделив формат.“

Тим академици комбинирале или парафразирале изјави од архивата на Кристи за да ги дестилираат нејзините совети за процесот на пишување. Тие внимавале да го зачуваат она што верувале дека е нејзиното намеравано значење, со цел да им помогнат на повеќе нејзини обожаватели да стапат во интеракција со нејзиното дело, и со пишувањето фикција воопшто.

Вистинската Агата во 1946 година

„Не измисливме ништо во однос на нејзините сугестии и она што таа го правела“, рече Марк Олдриџ, кој го предводеше академскиот тим.

Сепак, за Кариса Велиз, професорка по филозофија на Институтот за етика во ВИ на Универзитетот Оксфорд, ова е сè уште „екстремно проблематично“. Дури и ако семејството на авторката дало согласност, Кристи не дала, ниту може да даде согласност за курсот. Тоа е сложено со каков било вид историска реконструкција или анимација, но д-р Велиз истакна дека писателите поминуваат часови барајќи го вистинскиот збор или вистинскиот ритам.

„Агата Кристи никогаш не ги кажала тие зборови“, рече д-р Велиз во телефонско интервју. „Таа не седи таму. И затоа, да, тоа е дипфејк.“

„Кога ќе видите некој што личи на Агата Кристи и зборува како Агата Кристи, мислам дека е лесно границите да се заматат“, рече таа, додавајќи: „Што добиваме? Освен што е еден вид трик?“

Но, Феликс М. Сајмон, истражувач во областа на ВИ и дигитални вести на Институтот Ројтерс на Универзитетот Оксфорд, истакна дека оваа Кристи е наменета да забавува и исто така да едуцира – нешто што авторката го правела и додека била жива. А претставувањето се темели на нешто „блиско до нејзините вистински дела и нејзините вистински зборови – а со тоа, до одреден степен, и до нејзиното размислување“, рече д-р Сајмон.

„Исто така, постои многу мал ризик ова постхумно да ѝ наштети на нејзиното достоинство или репутација“, тврди тој. „Мислам дека тоа ги прави овие случаи толку комплицирани, бидејќи не можете да примените строго правило за секој од нив и да кажете: ‘Ова е генерално добро или генерално лошо’.“

Можеби овој вид мешавина на факти, фикција и футуризам е едноставно правецот во кој се движат работите во доба кога ВИ може да се користи за довршување реченици, замена на работни места и, можеби, дури и за обид да се воскреснат мртвите.

Во секој случај, креаторите мислат дека на Кристи – храбра и креативна авантуристка – би ѝ се допаднало ова. „Дали можеме дефинитивно да знаеме дека ова е нешто што таа би го одобрила?“, рече г-дин Левин од „Би-Би-Си Маестро“. „Се надеваме. Но, не знаеме дефинитивно, бидејќи таа не е тука.“

Извор: Њујорк тајмс;