top of page

Антички поп!

Секогаш кога покриваме содржини кои се однесуваат на поп културата имаме мала егзистанцијална криза - па мораме да се потсетиме на критериумот „релевантност“. Среде следењето на скорешните настани како нов албум на Бијонсе, нов албум на Дрејк, Херд-Деп судењето оваа вест од професор на Кембриџ кој сфатил дека наишол на античка поп песна(а замислете да ги знаеше фолк, или т.н. турбо фолк стиховите каков коментар ќе имаше, и колу ќе беше интересно поврзувањето со христијански византиски црковни химни!) ни даде обновена смисла и елан да продолжиме по зацртаниот пат. Значи:


Во својата најкратка верзија, анонимната поема од четири стихови гласи „Кажуваат што сакаат; нека кажат; не ми е гајле“. Другите верзии се прошируваат со „ајде, сакај ме; тоа е добро за тебе“.

Експерименталниот стих стана популарен низ источната Римска Империја и опстојува затоа што, иако била веројатно усно споделена, е пронајдена испишана на дваесет скапоцени камења и како графит во Картагена, Шпанија.

За прв пат, Тим Витмарш, професор по грчка култура во Кембриџ, ги спореди сите познати примери и потврди дека песната користела различна форма на метрика од онаа што обично се среќава во старогрчката поезија. Покрај тоа што покажува знаци на долгите и кратките слогови карактеристични за традиционалните „квантитативни“ стихови, овој текст користи и нагласени и ненагласени слогови.

Досега, „нагласената поезија“ од овој вид била непозната пред петтиот век, кога почнала да се користи во византиските христијански химни.

Професорот Витмарш вели: „Не ви требаат специјализирани поети за да се создаде ваков вид музикализиран јазик, а дикцијата е многу едноставна, така што ова беше јасно демократизирачка форма на литература. Добиваме возбудлив поглед на форма на орална поп-култура која се наоѓа под површината на класичната култура“.


Новата студија, објавена во The Cambridge Classical Journal, исто така сугерира дека оваа песна би можела да претставува „алката што недостасува“ помеѓу изгубениот свет на древната медитеранска усна поезија и песна, и помодерните форми што ги знаеме денес.

Поемата, досега неспоредлива во класичниот свет, се состои од редови од 4 слогови, со силен акцент на првиот и послаб на третиот. Ова му овозможува да влезе во ритамот на бројни поп и рок песни, како што е „Johnny B. Goode“ на Чак Бери.


Витмарш вели: „Долго време знаеме дека постоела популарна поезија на старогрчки, но многу од она што преживеало има слична форма на традиционалната висока поетика. Оваа песна, од друга страна, укажува на посебна и просперитетна култура, првенствено усна, која за наша среќа во овој случај се најде и на голем број скапоцени камења“.


Поемата испишана на камео на медалјон од стаклена паста (од 2 до 3 век н.е.) пронајдена во саркофаг околу вратот на почината млада жена во денешна Унгарија.

Запрашан зошто откритието не е направено претходно, Витмарш вели: „Овие артефакти се проучувани изолирано. Скапоцените камења ги проучуваат еден збир на научници, натписите на нив од друг. Тие претходно не биле сериозно проучувани како литература. Луѓето кои ги гледаат овие парчиња обично не бараат промени во метричките обрасци“.


Витмарш се надева дека научниците за средновековниот период ќе бидат задоволни: „Тоа го потврдува она што некои медијавелисти се сомневаа, дека доминантната форма на византискиот стих органски се развила од промените што настанале во класичната антика“.


Во својата пишана форма (која покажува некои мали варијации), песната гласи:


Λέγουσιν зборуваат


θ λέλουσιν Што ќе им текне


легέτωσαν Нека зборуваат


οὐ μέλι μοι Не ми е гајле


σὺ φίλι με Ај, сакај ме


νυνφέρι σοι Тоа ти годи


Скапоцените камења на кои беше испишана песната беа генерално агат, оникс или сардоникс, сите сорти на халцедонија, изобилен и релативно евтин минерал низ медитеранскиот регион.


Археолозите го пронајдоа најубавиот и најдобро сочуваниот примерок околу вратот на млада жена закопана во саркофаг во денешна Унгарија. Скапоцениот камен сега се чува во музејот Аквинкум во Бу