Страшниот волк, изумрен пред 10.000 години, повторно чекори по Земјата!

Американска биотехнолошка компанија ги создаде првите страшни волци во модерната историја, користејќи напредна генетска технологија и древна ДНК.

Сцената е неочекувано разнежнувачка: три млади волци си играат, се туркаат и се галат. Но, нивната појава открива нешто далеку подлабоко – овие животни не се обични волци. Тие се Ромул, Рем и Калиси – првите претставници на одамна исчезнатиот вид познат како страшен волк (Dire Wolf), кои повторно се појавија на Земјата по пауза долга десет милениуми.

На возраст од само шест месеци, Ромул и Рем веќе тежат над 36 килограми и достигнуваат должина од над еден метар, со потенцијал да пораснат до импресивни 68 килограми. Нивниот изглед е величествен, но она што е уште повпечатливо е нивното однесување: одбиваат блиска интеракција со луѓето, па дури и со своите негуватели, што укажува на длабоко вкоренети инстинкти на диви предатори.

Од теорија до реалност: науката зад „воскреснувањето“

Зад овој извонреден биолошки подвиг стои Colossal Biosciences, компанија основана во 2021 година со мисија да ги оживее изумрените видови преку синтеза на генетика, биоинженеринг и археогеномика. Тимот научници предводен од компанијата успеа да реконструира делови од геномот на страшниот волк користејќи фосилни остатоци – вклучително и заб стар 13.000 години и ушна коска стара над 70.000 години.

Следниот чекор бил да се модифицира ДНК на модерен сив волк за да се доближи до оној на страшниот волк. Вкупно се направени само 20 генетски измени во 14 специфични гени – доволни за да се репродуцираат клучните морфолошки и бихевиорални особини: белото крзно, зголемената мускулатура, засилените вилици и препознатливиот начин на завивање.

Во процесот е користена напредна, минимално инвазивна техника со изолирање на ендотелијални прогенитор-клетки (EPC) од крвта на сив волк, со што е избегнато оштетување на живи ткива. Генетски изменетите ембриони потоа се имплантирани во домашни кучки (мешанки од ловечки раси), кои успешно ги изнеле бременостите до крај. Ромул и Рем се родени на 1 октомври 2024 година, а Калиси на 30 јануари 2025.

Живот помеѓу наука и природа

Денес, трите млади волци се сместени во строго чуван еколошки резерват од 800 хектари во САД. Животната средина е внимателно дизајнирана за да ги стимулира нивните природни инстинкти, но се поставува прашањето: дали дури и таков простор може навистина да го замени дивиот екосистем за кој тие се еволутивно програмирани?

Мет Џејмс, главниот службеник за животни во компанијата, раскажува за фасцинантен момент кога младенчињата, на само неколку недели, започнале да завиваат во одговор на музика од анимираниот филм „Малата сирена“ – прво завивање на страшен волк забележано по илјадници години.

Од страшен волк до мамут: нова ера на де-истребување

Враќањето на страшниот волк е само почеток. Colossal има амбициозна визија за „де-истребување“ на неколку иконски видови: волнениот мамут, птицата додо и тасманискиот тигар. Работата на мамутот веќе вроди со првични резултати – „волнено глувче“ со метаболизам и крзно слични на оние кај мамутите.

Но визијата на компанијата оди подалеку од научната авантура. Според главната научна директорка Бет Шапиро, „човештвото е денеска активен фактор во еволуцијата – ние решаваме кои видови ќе имаат иднина.“ Таа додава дека технологијата што се развива во овој процес може да послужи и за спас на постоечки загрозени видови. На пример, искуството со страшниот волк може да придонесе за обновување на популацијата на црвениот волк, додека генетските сознанија за тасманискиот тигар можат да помогнат во адаптацијата на северниот квол на заканата од отровни жаби.

Етички и еколошки прашања

Како и секоја голема научна интервенција, проектот не е без контроверзии. Прашања за добросостојбата на животните, потенцијалните здравствени ризици од генетското модифицирање, како и еколошките последици од воведување на „воскреснати“ видови, остануваат отворени. Историјата нуди доволно примери на еколошки колапс предизвикан од човечка интервенција – како во случајот со трската жаба во Австралија.

Некои експерти, како професорот Роберт Клитцман од Универзитетот Колумбија и Стивен Латам од Јеил, повикуваат на поголема претпазливост, особено кога станува збор за страдање на сурогат мајките и долгорочните последици за екосистемите. Дополнително, се поставува прашањето дали страшните волци, со нивната еволутивна зависност од мегафауна која веќе не постои, навистина имаат шанса за опстанок во денешниот свет.

Биотехнологија како индустрија

Покрај научната и еколошката димензија, Colossal прерасна и во економски феномен. Со проценета вредност од над 10 милијарди долари, компанијата е веќе „декакорн“. Иако монетаризацијата на изумрените животни не е директен бизнис модел, технологиите развиени во процесот имаат огромен потенцијал во биомедицината, лековите, па дури и во решавање на еколошки предизвици како разградување на пластика.

Поглед кон иднината

Иднината на Ромул, Рем и Калиси останува неизвесна. Дали ќе им биде дозволено да се размножуваат? Дали ќе бидат пуштени во дивина? Засега, одговорот е негативен. Но компанијата уверува дека секој чекор ќе биде направен со сериозна научна и етичка проценка.

Како што рече Мет Џејмс, парафразирајќи го Теодор Рузвелт:

„Најлошото што може да се направи пред лицето на изумирањето – е ништо.“

Враќањето на страшниот волк можеби не е совршен одговор, но претставува храбар и предизвикувачки чекор во обидот да се направи нешто.