CODOMESTICATION во Скопје: перформанс на Кроот Јурак и Алекс Бејли возрасни и деца што ја става грижата во центарот

Локална изведба на Симона Спировска во Театар за деца и младинци – дел од европскиот проект (M)others on Tour и Перформанс Платформа 2025

18.11.2025 / 19:00 / Театар за деца и младинци

Слободен влез (местата се ограничени: lokomotivaskopje2015

Есенското издание на Перформанс Платформа фестивал (ППф) 2025 завршува со CODOMESTICATION дело на Кроот Јурак и Алекс Бејли, кое во Скопје ќе добие локална верзија преку изведба на Симона Спировска и нејзините деца. Овој перформанс, првично создаден во семејниот дом на авторите, денес патува низ Европа преку моделот showing without going, концепт што дозволува делото да се приспособи на секоја средина без физичко присуство на авторите.

Во оваа скопска интерпретација фокусот останува на она што CODOMESTICATION го истражува од самиот почеток: како изгледа уметноста кога децата, грижата и секојдневниот ритам стануваат дел од сцената. Делото ја преиспитува идејата за авторство, заедничко одлучување и меѓузависност, отворајќи простор за ситуации во кои возрасните не се „водичи“, туку партнери во процесот.

Перформансот се вградува во поширока дискусија околу работните услови во културниот сектор и видливоста на уметниците кои живеат или работат со ограничени ресурси. Во таков контекст, CODOMESTICATION го поставува прашањето што ретко се отвора јавно: кои гласови остануваат надвор од уметничката сцена кога продукцијата бара постојана мобилност и интензивни распореди?

Локомотива – Центар за нови иницијативи во уметноста и културата, која веќе долги години работи на застапување за подобри услови за уметниците, е локален партнер во проектот. Преку програмата Perform Europe, тие оваа година учествуваат во транснационални иницијативи што ги поддржуваат алтернативните модели на создавање и презентирање, со акцент на инклузивност и одржливост.

Проектот (M)others on Tour, во чиј рамки се изведува и ова дело, внесува нови начини на соработка што ги препознаваат мајките и негувателките како активни носители на уметничката продукција, а грижата како составен дел од творечкиот процес, не како пречка, туку како ресурс.

CODOMESTICATION во Скопје ќе понуди ретка можност публиката да погледне перформанс што доаѓа од домашниот простор, но не останува затворен во него; уметнички процес што расте преку секоја локална средба. Она што ќе се случи на сцената нема да биде „реплика“ на оригиналното дело, туку негова нова, скопска верзија оформена од луѓето што ја создаваат токму оваа вечер.

Проектот (M)others on Tour е иновативна европска иницијатива во рамките на програмата Perform Europe, финансирана од Европската Унија преку Креативна Европа. Тој се насочува кон прашањата што ги засегаат мајките и родителите кои работат во изведувачките уметности, особено кога станува збор за турнеи и меѓународна мобилност. Проектот промовира одржлив и инклузивен модел на „турнеирање“ кој не бара физичко патување, туку локални адаптации и хибридни формати што им дозволуваат на уметниците да останат во близина на своите семејства. Започнат во јули 2024 година и со траење до ноември 2025 година, (M)others on Tour е дел од поширокиот екосистем на 42 поддржани партнерства, со над 187 партнери и 63 дела низ 40 земји од програмата Креативна Европа.

Главната цел на проектот е да ја истакне системската невидливост на уметниците-родители, особено на мајките, во сектор кој често е обликуван од брза продукција, постојана мобилност и прекарни услови. (M)others on Tour го проблематизира фактот дека многу уметници се принудени да избираат помеѓу професијата и семејството, па затоа предлага алтернативни модели како showing without going — презентирање и ко-креирање без патување. Проектот го става фокусот на грижата како суштински, а не спореден труд во културната продукција, потсетувајќи дека уметноста може да се гради и од локалните односи, домашните ритми и заедничките потреби.

Во рамките на проектот се турнеираат две клучни дела: Bliss, соло перформанс што ја истражува бременоста како искуство на телесна и емоционална трансформација, и CODOMESTICATION, дело на Кроот Јурак и Алекс Бејли кое го комбинира родителството со уметничката практика. CODOMESTICATION се адаптира локално во секоја земја — како во Скопје, каде Симона Спировска го изведува заедно со своите деца — и на тој начин станува „турнеја без патување“ која ги вклучува семејствата како активни соавтори. Паралелно со изведбите, проектот реализира онлајн обуки, разговори и работилници што создаваат простор за уметници-родители да се вклучат без да го напуштат домот, градејќи нов модел на културна циркулација што е пофер, поодржлив и поусогласен со реалниот живот.