„Историја на естетиката: од Питагора до Хјум“: ново капитално дело на Иван Џепароски во издание на „Аз-Буки“

Како новото дело на Иван Џепароски го реконструира патувањето на естетичката мисла – од античката хармонија до просветителскиот разум, потсетувајќи дека убавината е најстарото човечко прашање.

Во време кога науката ја мери дури и естетиката со прагматични инструменти, новата книга на Иван Џепароски, „Историја на естетиката: од Питагора до Хјум“ (Аз-Буки, 2025), се појавува како тивок, но решителен потсетник на долгото паметење на убавината. Делото е објавено во рамките на едицијата Филозофски дисциплини и, како што забележува проф. д-р Денко Скаловски, претставува првата систематска историја на естетиката напишана на македонски јазик патување низ мислата од античката хармонија на Питагора до скептичниот реализам на Хјум.

Џепароски, поет и филозоф со четиридецениска интелектуална биографија, не пишува историја како низа датуми и имиња, туку како жив организам на идеите за убавото. Неговата анализа се движи низ столетија во кои естетиката била метафизика на светлината, дисциплина на вкусот или критика на перцепцијата: од космосот на Питагора и рационалниот идеализам на Платон, преку теолошките визии на Августин и Аквински, до просветителската трезвеност на Волтер, Дидро и Баумгартен.

Она што го прави ова издание ретко е спојот меѓу систематичност и поетска чувствителност. Џепароски не само што следи траги на мислата, туку ја слуша музиката што тие мисли ја создаваат во времето, филозофија што се чита со истата внатрешна ритмика со која се чита есеј за уметност.

Во контекст на македонската филозофска продукција, „Историја на естетиката“ има тежина на темел. Таа е не само преглед на учењата за убавото, туку и размисла за самото пишување за убавината, за можноста да се зборува за она што е по природа недофатливо. Со оваа книга, Џепароски не само што ги оживува старите мислители, туку и ја реафирмира естетиката како човечка потреба дисциплина на восхитот.