Профундис и Петар Пејчиќ ја отвораат оф-програмата на Охридско лето

Секогаш има нешто скоро парадоксално кога голем музички фестивал избира да се претстави во најмирниот, најинтимниот можен амбиент. Охридско лето, фестивал со децениски престиж и сценска тежина, го прави токму тоа: ја носи својата прва оф-програма во Скопје, и ја носи во мрак осветлен само од трепетот на свеќите.

На 29 ноември, во големата сала на Македонската филхармонија, камерниот оркестар Профундис ќе ја изведе свечената премиера на оваа нова оф-програма. Концертот е осмислен како искуство што ја нагласува интимноста: илјадници свеќи, едвај доволно да ги нацртаат контурите на инструментите, а сепак доволно да го нагласат секој здив на виолончелото, секое бледо движење на раката што го води лакот.

Во јадрото на оваа вечер е еден сосема специфичен пристап кон концертното доживување: минимална светлина, максимална концентрација. Тоа не е само естетски избор.

Кога му се дозволува на окото да се одмори, увото станува внимателно, речиси изненадувачки внимателно. А Профундис веќе подолго време функционира токму така: како ансамбл кој ја практикува музиката не како уметничко надвикување, туку како внатрешен дијалог.

„Чест е што Охридско лето токму на Профундис му ја довери премиерата на оф-програмата во Скопје,“ вели маестра Ѓурѓица Дашиќ, диригентка која успева да ја води музиката со редок баланс меѓу рационална контрола и искрена емоционалност. „Верувам дека овој концерт ќе биде посебен не само по атмосферата, туку и по начинот на кој музиката ќе прозвучи – искрено, концентрирано и со длабока намера.“

Во тој тон има нешто што веќе создава претчувство за тивка избалансираност — како да најавува дека ова е концерт без непотребна гласност, без амбиентални вишоци, без сценска бучава. Само акустика што дише.

Петар Пејчиќ — виолончелист чија кариера забрзано се гради, а музиката му останува искрена

Присуството на виолончелистот Петар Пејчиќ ја носи оваа вечер на едно дополнително ниво. Талентот што Европа веќе го препозна финалист на натпреварот „Кралица Елизабета“, солист со водечки оркестри тука настапува во поинтимен формат што му прилега на неговиот стил.

Пејчиќ има нешто ретко: комбинација од прецизност и младинска емоционална смелост. Во амбиент осветлен само од свеќи таа смелост се чита не како театралност, туку како искреност. Виолончелото одеднаш станува глас не глас кој бара внимание, туку глас кој е невозможно да се игнорира.

Изборот на композициите е направен со јасна идеја: да се прикаже спектар на музичка енергија кој е истовремено и контемплативен и драматичен и елегантен.

Филип Глас – свита од филмот The Hours

Музика која функционира како уредно дишење: полека, постојано, со замав што се враќа и повторува. Во мрак осветлен со свеќи, оваа музика добива речиси ритуална тежина.

Попер – Унгарска рапсодија оп. 68

По Гласовата текстурирана смиреност, оваа рапсодија е удар на темперамент. Тука до израз доаѓа виртуозноста на Пејчиќ: брзината, јасноста, топлината на звукот што го полни просторот. Ова е делото што ќе ја раздвижи публиката внатрешно, без да ја наруши свечената рамка.

Чајковски – Рококо варијации

Една од ретките композиции која оди надвор од меланхоличниот стереотип за Чајковски. Во интимен амбиент, варијациите звучат скоро нежно, како шега меѓу стар пријател и инструментот што го познава во душата. Тука оркестарот и солистот функционираат во речиси камерно партнерство, каде романтичната линија на мелодијата се претвора во тивко движење низ темнината.

Амбиент што ја менува публиката, а не само сцената

Современите концерти ,,на свеќа” одамна излегоа од рамката на „тенденција“ и се претворија во универзален знак за концерт кој бара фокус. Не заради спектаклот на светлото, туку затоа што мракот околу него те смирува.

Тоа создава услов музиката да биде слушана онака како што ретко ја слушаме во големи концертни сали однатре, концентрирано, како да не постои ништо друго.

На некој начин, токму ова ја прави премиерата на оф-програмата не само репрезентација на фестивалот, туку и тест: колку може една голема институција да навлезе во простор што бара интимна искреност? Судејќи според амбицијата на Профундис и изборот на репертоарот, одговорот е прилично едноставен: многу.