Историјата на замаглените фотографии

Автор: Брајан Дилон;

Уште како адолесцент, Себастијан Лифшиц (францускиот сценарист и режисер) собираше аматерски фотографии откриени по бувјаците. Тој не е заведен само од доказите за изгубеното време или душите кои веќе ги нема, но и по „фасцинатната чудноватост“ на пропаднатите фотографии. Седумнаесет од неговите пронајдоци се претставени во „Le fleu et la photographie historie d’une rencontre”( Замагленост: фотографска историја), која е изложба што се одржува во Лозана, Швајцарија.

Зошто луѓето кои ги направиле овие неуспешни, замаглени слики ги отфрлиле? Можеби затоа што виделе нешто на што се надевале: некој од своите сакани, совршено лето, егзотично патување кое никогаш не се повторило. Можеби тие зјапале во замаглените лица и тела, и се обидувале преку силата на својата волја да ги разрешат, или да ги разјаснат. Или можеби грешките во овие слики се чинат ненамерно - уметнички?

Изложбата, покрај обемниот придружен каталог со вовед од кураторката на серијата, Полин Мартин, го содржи Роберт Франк со “Movie Premiere, Hollywood” (1955) наоѓаме: руса старлета во преден план, носи дијамантски обетки и дијамантско синџирче, изгледа меко и нејасно; само толпата собрана зад неа е во прецизен фокус. Таму е и Вилијам Клајн со “Pachinko Doorman, Tokyo” (1961), во позадина јасно се гледа детален ентериер, но вратарот кој е во прашање, е толку блиску до камерата што ја гледаме само неговата замачкана насмевка. Две децении подоцна Клајн зборуваше за неговата „техника на отсуство на табуа: замагленост, зрнеста текстура, контраст, искривено врамување, незгоди, што и да се случи, дозволено е…. Во фотографијата замагленоста е почетничка грешка, која може да биде и облик на уметничка замисла.“

Како што истакнува Паулина Мартин, ставовите кон сликовната неопределеност варирале низ вековите. Зборувајќи од Лозана овој март, Мартин забележа дека францускиот термин „flou” не се преведува сосема исто како “blur.” Тоа е поблизу до „неодреденост“ или „волненост“; кога е користено како придавка „flou“ би можело да се однесува на концепт, или законски акт. Но зборот првично се појавил во сликарството, и во 18-от век се користел за опишување на техника - прикривање, маскирање или бришење на потезите со четката, со помали, понежни потези - замагленоста се користела во име на реализмот, или на прецизноста. Оваа контрадикција се враќа во фотографската историја и со нејзините критичари. Кога Шарл Бодлер бил фотографиран од великиот Надар, тој побарал неговиот портрет да биде вон фокусот, и напишал: „Само во Париз луѓето знаат што посакувам, што сакам да кажам - егзактен портрет, но со замагленост во сликата.“

Замаглената аналогна фотографија може да биде резултат на движење или на субјектот или на фото-апаратот, грешка или интервенција во печатењето, недостаток на фокус во моментот кога е земена сликата, без разлика дали тоа било случајно или намерно. Сите набројани инстанци се присутни во делата на Џулија Маргарет Камерон, викторијанската пионерка која истовремено била и фалена и исмевана поради замагленоста во нејзините фотографии. Чарлс Дарвин и Алфред Лорд Тенисон само се наѕираат од мракот; пријателите и слугите на уметницата се задолжени да фигурираат како мечтателни алегории и митски убавици. Камерон сметала дека нејзиниот „прв совршен успех“ е портрет од 1864-та. Во портретот, единствениот елемент кој е прецизно во фокус е копче на дебелиот волнен капут на Ени Филпот, осумгодишно сираче. Остатокот од неа трепери:можеби се поместила за време на експозицијата од седум секунди, а она што изгледа како солзи на нејзините образи, многу поверојатно е резултат на несмасната работа со фотографските хемикалии на Камерон. Еден критичар напишал следната година: „Мораме да и́ ја признаеме заслугата на госпоѓата таа е храбра во име на оригиналноста, но, на сметка на сите останати фотографски квалитети.“

Замагленоста на Пикторијалистите може да делува статично, како ние да сме тие што се движиме, а не лицето, фигурата, или пејзажот пред нас. Сепак светот се движеше, а фотографите беа желни да го забележат напливот на модерноста преку нивните фотографии. Изложбата содржи фотографии од танчерката и кореографка Лои Фулер, облечена во фосфоресцентен фустан, настапувајќи во блескаво одавање на почит на - радиумот.

Се́ уште има уметници на кои чистотата на оптичката замагленост - мала длабочина на полето со еден детал издвоен, или целосно отсуство на фокус низ целата композиција - кажува нешто важно за границите на перцепцијата, или пак, корисно ги фрустрира очекувањата на гледачите. Деликатните домашни студии на Ринко Каваучи, архитектурата која е надвор од досег, и ентериерите на Хироши Сугимото, миражи во боја на скапоцени камења од Ута Барт, Кетрин Лојтенегер и Бил Армстронг - сите тие се задолжени на долгата историја на намерната замагленост, но исто така, можеби и на излудувачката грешка која сите ние ја имаме направено кога ќе заборавиме да фокусираме, или кога ќе штракнеме премногу близу до нашиот субјект.

Современите паметни телефони го прават селективниот фокус лесен за употреба, и секогаш можеме да го принудиме Ајфонот да направи сосема замаглена фотографија. Но доколку го направите еднаш од љубопитност, можно е никогаш повеќе да не се обидете да го повторите тоа. Помеѓу ентузијастите на аналогната и дигиталната фотографија, глатка позадина надвор од фокус, се́ уште може да биде посакувана - понекогаш опишувана како боке, јапонскиот термин за замагленост. Но каде е фотографската замагленост денес, во протокот на социјалните медиуми? Сигурно целата идеја на филтер, кој е истовремено и заправо и метафорично начинот на кој ние преговараме со сликите околу нас, вклучувајќи ги оние што ги правиме и самите, и од самите себеси. Ние сме како сликарите од 18-от век, кои користеле ситна четкичка да ги впијат ударите на големата четка, се измазнуваме себеси додека не останува ништо друго освен привлечна магла.