Што значи поништувањето на Роу против Вејд? Сè што треба да знаете за одлуката и последиците

Судијата Самуел Алито ја поништи Роу против Вејд

Роу против Вејд, знаменитиот случај на Врховниот суд од 1973 година што го направи абортусот легален во САД во последните пет децении, беше поништен, а абортусот веќе не е заштитен на федерално ниво од 24 јуни. Наместо тоа, поединечните држави ќе одлучуваат дали абортусот е легален во нивните државни граници.

Во петокот, судот ја врати својата речиси 50-годишна одлука откако донесе одлука за новиот судски случај, Добс против Женската здравствена организација Џексон, кој се справуваше со 15-неделната забрана за абортус во Мисисипи. Случајот Добс беше всушност, во својата суштина, предизвик за првичната одлука Роу против Вејд донесена уште во 1973 година.

Во петокот, судијата Самуел Алито напиша во своето мнозинско мислење дека „Роу беше екстремно погрешно од самиот почеток. Неговото резонирање беше исклучително слабо, а одлуката имаше штетни последици. И далеку од тоа да донесат национално решение за прашањето за абортусот, Роу и Кејси ја разгореа дебатата и ја продлабочија поделбата“.

Судиите Стивен Брејер, Соња Сотомајор и Елена Каган објавија заедничко спротивставено мислење кое силно го критикуваше потегот. „Со жалење - за овој суд, но повеќе, за многуте милиони Американки кои денес ја изгубија основната уставна заштита – се противиме“, напишаа тие.

Земјата се подготвуваше за оваа одлука откако нацрт-мислењето од Врховниот суд, објавено од Политико на почетокот на мај, сугерираше дека судот планира да го поништи случајот. Нацрт-мислењето, кое го напиша конзервативниот судија Алито и го одразува мнозинското мислење на судот, беше напишано во врска со Добс против Женската здравствена организација Џексон.

И бидејќи нацрт-мислењето беше обелоденето уште на почетокот на мај, некои држави се придвижија кон дополнителното ограничување на пристапот до абортус. Од јануари, 541 мерки за ограничување се воведени во 42 држави, а 42 од тие мерки се донесени во 11 од тие држави, според Институтот Гутмахер.

На 26-ти мај, гувернерот на Оклахома го потпиша најстрогиот закон во земјата, со кој се забранува абортусот почнувајќи од оплодувањето со многу малку исклучоци, според NPR. Исто така, им овозможува на другите граѓани да пријават секој кој „помага или поттикнува“ абортус, според Инсајдер.

Изгледа, како сите да зборуваат за Роу против Вејд во моментов, и разбирливо е да се поставуваат прашања за тоа што значи поништувањето на случајот за земјата и за пристапот на луѓето до абортус. Значи, еве сѐ што треба да знаете.

Што е Роу против Вејд и зошто е важно?

Роу против Вејд е историски случај на Врховниот суд од 1973 година, кој утврди дека Уставот на САД го штити правото на жената на абортус пред нејзиниот фетус да биде одржлив, според Правниот факултет Корнел.

Случајот започна со една жена по име Норма Мекорви, која го презеде правниот псевдоним „Џејн Роу“. Мекорви забременила во 1969 година со своето трето дете и сакала да абортира. Но, таа живеела во Тексас, каде што абортусите биле нелегални, освен во ретки околности.

Судот на крајот одлучи дека во текот на првиот триместар, одлуката за прекинување на бременоста е избор на жената врз основа на тоа што претставува „право на приватност“ на жената. И како такво, беше неуставно да се забрани пристапот на жените до абортус во одделни држави.

Со оваа одлука на Врховниот суд, државите сепак можеа да „регулираат“, но не и да ги забранат абортусите во интерес на здравјето на мајката. Надвор од првото тромесечје, судот пресуди дека државите можат да ги регулираат или забранат абортусите, освен кога тоа е неопходно за да се зачува животот или здравјето на мајката.

Откако Роу против Вејд беше поништена, Врховниот суд сега ја враќа одлуката во рацете на државите.

Зошто беше отфрлен Роу против Вејд?

Одлуката Роу, беше постојано оспорувана речиси половина век, но сегашната конзервативна структура на Врховниот суд ја зголеми веројатноста дека случајот всушност ќе биде поништен оваа година.

Минатата година, Врховниот суд се согласи да го сослуша оспорувањето на 15-неделната забрана за абортус во Мисисипи со случајот Добс, кој исто така бараше судот повторно да ја анализира одлуката во Роу против Вејд, објаснува Си-Ен-Ен. Оваа одлука на крајот влијае на законитоста на абортусот во САД и сега им остава на државите да одлучат дали и кога абортусите се легални во државните граници.

„ Оспорувањето на законот на Мисисипи му даде на Судот можност да го врати Роу“, вели Мери Зиглер, професорка по право на Државниот универзитет во Флорида и автор на „Абортусот и законот во Америка: Ро против Вејд до денес“..- „Ќе имаше многу други опции за да се смени Роу. Ова беше само онаа што најбрзо дојде до Судот“.

Во исто време, некои држави воведоа политики што го зголемуваат пристапот до абортусот за конституентите, додека други ги направија работите порестриктивни.

Севкупно, 26 држави, или повеќе од половина од земјата, имаат закони кои би можеле да го ограничат пристапот до абортус сега кога Роу е отфрлен. И само 16, плус округот Колумбија, имаат закони за заштита на тоа право, и покрај тоа што Роу беше отфрлен.

Претходно во мај, Зиглер објасни дека таа „ќе очекува околу половина од државите да ги криминализираат сите абортуси. Тоа ќе се случи многу брзо - за неколку недели или месеци.”

Кои држави ќе го забранат абортусот или ќе имаат во сила закони за активирање на абортусот?

Тринаесет држави донесоа таканаречени „закони за активирање“ со кои речиси веднаш ќе се забрани абортусот сега кога Роу против Вејд е отфрлен, според Институтот Гутмахер и Си-Ен-Ен. Тие држави ги вклучуваат:

Арканзас

Ајдахо

Кентаки

Луизијана

Мисисипи

Мисури

Северна Дакота

Оклахома

Јужна Дакота

Тенеси

Тексас

Јута

Вајоминг

Најмалку 9 држави имаат забрани за абортус пред Роу, кои не се спроведуваат бидејќи претходно биле „неуставни“.

Сега тоа веќе не е случај.

Овие држави веќе имаа ограничувања, но Роу против Вејд ги направи неуставни, објаснува Институтот Гутмахер. Ограничувањата беа блокирани од судовите, но сега тие би можеле да бидат вратени по судски налог, бидејќи Роу е поништена.

Алабама

Аризона

Арканзас

Мичиген

Мисисипи

Оклахома

Тексас

Западна Вирџинија

Висконсин

Врховниот суд, исто така, не ја суспендираше шестнеделната забрана за абортус во Тексас, која нуди награда од 10.000 долари за секој што ќе пријави луѓе осомничени дека бараат, добиваат, помагаат или вршат абортуси.

16 држави и Д.К. се главно незасегнати.

Шеснаесет држави воведоа свои закони за да го заштитат правото на прекин на бременоста, а некои пратеници од овие држави, исто така, ветија дека ќе ги заштитат правата за абортус.

„Нашите ќерки, сестри, мајки и баби нема да бидат замолчени. Светот допрва ќе го чуе нивниот гнев. Калифорнија нема да седи на страна. Ќе се бориме жестоко“- изјави гувернерот на Калифорнија Гавин Нусом на Твитер.

Државите кои главно не се засегнати од одлуката вклучуваат:

Калифорнија

Колорадо

Конектикат

Делавер

Дистрикт Колумбија

Хаваи

Илиноис

Мејн

Мериленд

Масачусетс

Невада

Њу Џерси

Њујорк

Орегон

Род Ајленд

Вермонт

Вашингтон

Како луѓето би имале пристап до абортуси во овие држави доколку стапи на сила забраната?

Ако некој сака да направи абортус и живее во држава каде што е нелегален или многу ограничен, сепак ќе има опции. Но, установите кои нудат абортуси ќе бидат потешко да се најдат и поскапи.

„Некои опции вклучуваат патување во држава каде што абортусот е сè уште легален или нарачување апчиња надвор од земјата“, вели Стефани Тоти, постар советник и директор на Правниот проект. „Луѓето кои имаат ресурси за патување ќе бидат принудени да патуваат надвор од државата со големи трошоци и непријатности“, вели таа. „Но, луѓето кои немаат можност да патуваат ќе бидат принудени да ја носат бременоста до крај“.

„Нарачувањето лекови преку Интернет е тешко“, вели Тоти. „Тие услуги постојат и ќе продолжат да постојат, но, во секоја држава што го забранува абортусот, тие услуги исто така ќе бидат нелегални“, вели таа. „Луѓето кои се обидуваат да пристапат до абортус на тој начин ќе се соочат со потенцијално кривично гонење“.

Клиниките во соседните држави на оние со забрани за абортус, исто така, веројатно ќе видат поголема побарувачка и ограничен капацитет за задоволување на потребите на оние што бараат помош, според Њујорк Тајмс.

„На краток рок, секоја држава ќе одлучува за своите политики“, вели Зиглер. „Но, ќе има притисок за криминализирање на абортусот на национално ниво преку Врховниот суд или преку Конгресот.“

Дали План Б е некаде забранет?

Со сите овие превирања околу абортусот, некои луѓе исто така се збунети дали Планот Б (апчиња за итна контрацепција), слични Следното утро, па дури и спиралата сега ќе бидат забранети. Краткиот одговор? Не се́ уште.

Иако ниту една држава не ги забрани официјално апчињата за „следното утро“ во овој момент, некои пратеници размислуваат да воведат забрани.

На пример, во Мисури, законот за активирање најверојатно ќе го ограничи планот Б и спиралата. И во Ајдахо, еден пратеник рече дека е заинтересиран за одржување сослушувања во врска со законите со кои ќе се забрани итна контрацепција, според Ајдахо Стејтсмен.

Автор: КОРИН МИЛЕР

Корин Милер е хонорарна писателка специјализирана за општа благосостојба, сексуално здравје и врски и трендови во животниот стил, а делата се појавуваат Men’s Health, Women’s Health, Glamour

Превод: Дивотно