Резултати од пребарување

Na mojem noćnom ormariću živi "Doba kože" Dubravke Ugrešić. Često je pokupim (Ali i izaberem Ugrešić)- na makedonskom - da oštrim zube, i da se fokusiram, njeno pismo ima sve elemente koji mi izmiču, i ne dolaze mi prirodno: oštrinu, minucioznost, u izrazu, s gotovo zastrašujućom moć percepcije, duhovitost , nešto kao kad plače asketa. Ali isto tako, znate… to nedokučivo “žensko pismo” ( postoji li –ili ga nema). Identiteti, drugost, dom i egzil, otuđenost od tog identiteta, pripadanje, a posebno nepripadanje, pa i ponovno rođenje iz svih tih kategorija kao mehanizam opstanka, na prvi pogled teme su, s kojima se suvremeni makedonski stanovnici intimno povezani: i stanovnici Makedonije i oni sa Balkana. Ali ispada - to stanje je jednostavno zeitgeist, univerzalna priča, koja svugdje podjednako pogađa. Već desetljećima. Tako Templum ove godine u okviru festivala "Druga priča" promovira dva naslova (od planirana četiri): "Štefica Cvek u raljama života" i "Brnjica za vještice" - prva kniga je publikovana u 1981., a druga 2021, luk od četiri desetljeća. U antropološkoj struci, u etnografiji, postoji praksa, etički kodeks, pa čak i pravilo da se informanti uključuju u proces istraživanja više nego samo u etapu promatranja ili intervjuiranja: često se tekst nudi na recenziju, prije nego što se službeno objavi. Dakle, nalazim se kako pišem komentare dodane post festum s velikodušnom dozom pomnog pregleda i terena gdje pretpostavljeno povjerenje u razgovoru može biti narušeno. Čitanje odgovora bilo je iskustvo samo po sebi, ali sam se već s prijevodom zatekla kako bilježim mentalne bilješke na imaginarnim marginama (a onda dolazi onaj nož koji reže, sječe, otvara rane - u vlastitim pitanjima koja su mi već abjektna) . Želim je povući za rukav - i nastaviti razgovor. I ispada da bi se ta veza dogodila izvan preuzete ovlasti koju je nemoguće opozvati, odnosno zaobići. Pa makar Dubravka Ugrešić bila fiktivan lik - obziran, ali bez odstupanja od onoga što vidi kao istinu. Nimalo na način shock jock-a, nošen i podvučen duhovitošću, prepoznatljiv stil Ugrešićke. Duhovitost, ali ne cinizam ili indignacija, nego iz dječjeg čuđenja i veselja, prije malo - velike činjenice života. Divja misao: Kad je makedonska novinarka insistirala da joj kažete kako vi se čini Skoplje prije nekoliko godina, rekli ste da je strašno. Kako bi to riješili - produžila je - Vi ste bili prilično logični i preporučili: Minirajte!  Pa htjela bi početi sa obaveštenjem- Skopje nije bilo minirano po vašoj preporuci, ali je implodiralo. Djelimično “pod prevezom noći” ono šta je moglo bilo je demontirano, i odvedeno u nekom skladištu, vjerovatno u društvu sa skulpturama i bistama Tita, petokraka, jugoslovenskih zastava, na deponiju povijesti. A djemilično samo od sebe, ta strava počela je da se degradira - populizam je ideologija momenta, nema strategije do izmamivanje zaljubljenih uzdaha - pa tako taj stiropor koji je simulirao mermer, je popustio i napuknuo je pod samo nekoliko ljetnih doždova.  Cioran je osjećao olakšanje, ali i let u prazno kad putuje iz Rumunije u Pariz. Dali kada dolazite na Balkanu, se osjećate da je to vraćanje, i kakav je osjećaj? Koji duhovni mentalni psihološki mehanizmi se aktiviraju? Ako uopće se to dešava? Ili puka znatiželja? Dubravka Ugrešić: Novinarka me je pitala što mislim o novom skopskom urbanom dizajnu, a ja sam odbila da išta kažem. Bez obzira što ja o svemu tome mislila, ne bih se, kao gošća, usudila da kažem išta negativno. Međutim, novinarka je bila uporna, a intervju je trebao izaći sutradan, i ja sam, gotovo sigurna da to novine neće htjeti objaviti, rekla da sve izgleda prilično strašno. Pa što da radimo, pitala je novinarka. Da miniramo, rekla sam. Sutradan su komentari čitalaca bili brojni i neočekivani. Da miniramo! – ponavljali su anonimni komentatori. Odgovor na vaše pitanje je otvoren. A možda ga zapravo i nema. Mjesta koja smo napustili ne ostaju ista. Jugoslavija u kojoj sam rođena nije ostala ista, promijenila se, i mijenja se sa svakim novima danom. Već samo to da više ne postoji diskvalificira realnost nostalgije. Možda ne treba ići na mjesta koja su nam nešto značila, jer konfrontacija s novom stvarnošću na neki način uništava sjećanje. Neke zemlje, neki predjeli, neki ljudi idu unazad. Dolazite u prošlost koja više nije vaša, ali i u budućnost koja nije vaša. I tu dolazi do konfrontacije između vas i slike koju se usvojili, jer ona više ne odgovara onome što ste usvojili. Nedavno sam pročitala citat. On pripada mladom američko-vijetnamskom piscu Oceanu Vuongu i pokazao mi se točnim: What is a country but a life sentence. Što je domovina nego doživotna robija. Veza između vas i „usvojenoga“ (bez obzira što je sadržaj usvojenoga) teško da prestaje. Divja misao: Kažete da ne možete prihvatiti kvalifikaciju “Rođena u Hrvatskoj” jer ste rođena u Jugoslaviji. Da niste holandska spisateljica, jer ne pišete na njihovom jeziku. Da dali jezik!” Da li imate konflikt sa jezikom na kojem pišete kao i sa ostalim identitetima koji su vam ne samo naznačeni već i nametnuti. Da li ste možda razmišljali ili poigravali se sa idejom da ga odbacite možda, na isti način kao što ste odbacili ono što “hrvatstvo”(pa i “srpstvo” itd.)postalo 90ih? Da li dom, ono što se čini da tražite, je ustvari hrvatski jezik? Ili to je jednostavno instrument koji koristite, kao recimo što je tastatura, bez emotivnom, nostalgičnom povezanošću sa hrvatskim jezikom? Dubravka Ugrešić: Sjećam se kako sam prije puno godina, u jednom američkom univerzitetskom mjestu, zajedno s tridesetak pisaca iz cijelog svijeta prisustvovala felinijevskoj sceni. Jedan turski pjesnik se bio malo podnapio, skinuo se gol i u hodniku studentskog doma u kojemu smo bili smješteni urlao: I am a man! Prigovorila sam mu, baš kao da sam volontirala kao osoba zadužena za književnički moral. Ljutnuo se…”Hajde, što se praviš važna, da nije bilo nas, Turaka, vi ne biste imali jezik”. A puno godina kasnije, kada sam se prvi puta obrela u Istanbulu, sjetila sam se te epizode i priznala da je turski pjesnik bio djelomično u pravu. Sve u svemu, nisam u konfliktu s jezikom na kojem pišem nego s polupismenim i neobrazovanim ljudima koji se prave da su meritorni. I ne bih imala ništa protiv da me prodavačica u pekari opominje da se hrvatski kaže kruh, a srpski hljeb, nego kada to čine ljudi uključeni u obrazovni sistem, od učitelja u osnovnim školama do univerzitetskih profesora, kada to čine mediji koji nemaju problema sa svakodnevnom proizvodnjom pornografije, ali ulogu jezičnih policajaca shvaćaju ozbiljno. Primjera ima tisuće i tisuće do nedavnog gdje neki mladić razbija ploču na kojoj je umjetnik napisao na ćirilici i latinici slogan koji pamtim iz osnovne škole, a taj je: Kad Srbin se i Hrvat slože i olovo plivat može. Sve u svemu, nacionalna, etnička, tribalna pripadnost mora ulaziti u temeljna, nepovrediva ljudska prava. Međutim i pravo na nepripadnost mora imati isti status i biti jedno od temeljnih ljudskih prava. Divja misao: Kako vam pristupaju američki, zapadni novinari, i sugovornici, je prilično interesantno za mene, počevši od trenutka kad se bore izgovoriti tvoje ime ali ne zato što ga ne znaju.  No, trenutno se čini kao da razgovaraju s vanzemaljcem koji govori njihovim jezikom i našao se na njihovom planetu, pa ne traže samo odgovore kakav je život tamo preko granice, povijesne i kulturne granice, nego također potvrda da su njihovi signali doprli do nebesa. "Mickey Mouse je bio prilično popularan iza željezne zavjese" - izravan je citat, iz razgovora s vama. No, s druge strane, za "Drugost-drugi" su se napokon čuli, to više nije kuriozitet koja je cirkuska ili zoološka izložba u kojoj zvjeraju začuđeni stranci. Manjine, imigranti, jezici i čudna imena ne samo da se toleriraju, već su i dopušteni na stolu  za odlučivanjem, ili se bar priča o spremnost da se to uradi. Čudi li vas taj vrli novi svijet (i to ne samo iz gore navedenih razloga), plaši li vas, uvijek iznova nagovještava rekalibraciju ili vas uzbuđuje? Biste li radije živjeli u toplim, bezbednim kutovime nostalgije(ili ono što je ostalo od nje)? Ili ste taj nemir, kamenčić u cipeli, usvojili kao nešto što vam daje kreativni impuls? Dubravka Ugrešić: Prije svega moram reći da ja osobno stvari ne doživljavam tako kako ste ih opisali u vašem pitanju, pogotovo ne što se tiče Amerike. Ja ne govorim o politici nego o intelektualnim krugovima. Evo svijetlog primjera razumijevanja za moju autorsku poziciju: "For decades, to be a Yugoslav writer was to turn up at literary events in the West and have people struggle to place you. Nowadays they place you all too specifically and for a writer, that is perhaps worse. Are you Serbian, Croatian, Bosnian? The question is put hesitantly, as if inquiring into the nature of an illness; and the answer is routed to the corresponding slot under the headlines. What does this have to do with the pith of your style, your use of myth, your tutelary shades of Robert Musil, Italo Calvino or William Faulkner? So for Dubravka Ugresic, a Croatian adrift in Western Europe and the United States, it was almost a pleasure when a shop assistant asked while spelling out her name: "Is it with those little guys above the letters?" At last, a literary question." Najteži osjećaj izbačenosti, „bolesti“, odnosno nerazumijevanja, doživjela sam u domaćim krajevima, u Hrvatskoj, i ta domaća arogancija trajala je trideset godina i još uvijek traje. Štoviše nema naznaka da će ikada prestati. Pritom treba naglasiti da sam ja ta koja je inzistirala na tome da se pronađe hrvatski izdavač, jer sam vjerovala da postoje hrvatski čitaoci koji bi rado čitali moje knjige na jeziku na kojem su i napisane. A onda postoji i druga vrsta arogancije. Jedan moj znanac je rekao: “Osjećam se kao da me je vrijeme pregazilo, ali me začudo ništa ne boli“. Sviđa mi se ta formulacija. Naime, samo mladi ljudi, aktivni sudionici svoga vremena, korisnici novih tehnologija, osjećaju da su u neviđenoj prednosti pred “fosilima“(roditeljima i svima koji su stariji od njih). Ta vjera, odnosno ta konzumentska spremnost da u potpunosti potonu u svoje vrijeme, dirljiva je, nevina i opasna, ukoliko se bilo što više može okvalificirati kao “dirljivo“, „nevino“ i “opasno“. Uostalom, kada sam ja bila mlada suvremena kultura, ideje, duh vremena, ukusi – sve je to od mene činilo savršenog konzumenta filmova jednog Ingmara Bergmana, na primjer, kojeg sam nakon samo nekoliko godina zaboravila. Danas se pitam što je to bilo toliko zavodljivo u tim filmovima. Znam, dakako, ali se pitam otkuda ta kulturna amnezija, kako i zašto nas sve više okružuje “smeće“ koje nismo više u stanju kontrolirati, niti smo u stanju procesuirati niti kulturne proizvode, niti globalne događaje, niti realnost, niti vlastiti život. Možda je Baudrillard bio u pravu kada je negdje rekao da umjetnost iščezava ne zato što je nema, nego zato što je ima previše. Mi nismo u stanju prepoznati ključan proces, iako već godinama živimo prema poznatom proročkom sloganu Andy Warhola da će u budućnosti svatko biti slavan petnaest minuta. Možda živimo histeričnu sadašnjost, možda zato ne želimo umrijeti, možda zato želimo ostaviti što više otisaka prstiju (što nova tehnologija svakome omogućuje). Možda zato medicina produžuje naše živote, iako nam nitko ne objašnjava zašto. Mi svi živimo histeričnu sadašnjost, koja je svake sekunde sve histeričnija. Divja misao: U Skoplju dolazite na festivalu „Druga priča“ da bi primili nagradu za vaše pridonese za eksperimentalnu prozu. Eksperimentalna – u referenci na koji žanr? Jel krećete u pisanje sa namjerom da poigravate i iskrivljavate (percepirane) žanrove ili jednostavno pišete a kako to ponekad dospe u svijet je iznenađenje i za vas? Dubravka Ugrešić: Danas je vrlo teško reći što je književnost (književnost, vizualna umjetnost, i mnoge druge kreativne i intelektualne aktivnosti) osim da je proizvod koji potpada pod tržišna pravila. Međutim, dok ljubitelji dobrog sira vjeruju rijetkim arbitrima koji će znati reći što je dobar sir, ljubitelji dobre knjige su sami postali ti arbitri. Izdavači nas uvjeravaju da sve odluke i izbori leže na čitaocima. Čitaoci najbolje znaju što je dobro, a što nije. Književnost je postala tržišna aktivnost, pa je proizvodnja usmjerena na širokog konzumenta. U tom procesu sudjeluju agenti, jer izdavači više nemaju vremena za čitanje rukopisa. U tom procesu sudjeluju mediji, odnosno kritičari. U tom procesu sudjeluje tzv. akademija i univerziteti, kao najviša moguća evaluacijska kategorija. Američki univerziteti osiguravaju trajnu poziciju autorima koji su visoko vrednovani, tržišno prije svega. Treba samo vidjeti tko predaje tzv. creative writing na američkim univerzitetima. Creative writing odjeli osnovani su da bi zaštitili egzistencije nekomercijalnih pisaca. Danas, međutim, creative writing predaju književne zvijezde, jer samo zvijezde privlače veći broj studenata. Američki fakulteti štite svoje zvijezde, otkupljuju njihove arhive, rade na životnom osiguranju svojih zaposlenika. Što u takvom kontekstu može biti eksperimentalno? Ja samo primjećujem da je književnost postala sve čitljivija, sve više okrenuta čitaocu, sve manje sklona eksperimentiranju. A kako su autori zvijezde, a ne njihovo djelo, onda mnogi detalji igraju ulogu u tržišnom profiliranju autora, poput fizičkog izgleda, dobi, biografskih detalja, hobija, političkih stavova, rodnih, spolnih, rasnih preferencija i sličnog. Drugim riječima, s izborom “eksperimentalne“ pozicije (nasuprot većinskoj main-stream poziciji) autor/autorica sami sebi pucaju u nogu. Za neke autore takva pozicija znači emancipaciju. Bojim se da sama spadam u tu „gubitničku“ vrstu. Divja misao: Kako se ljeto bliži kraju... šta vam treba? Dubravka Ugrešić: Produžetak ljeta. Odgoda jeseni. Uredio na hrvatski: Milko Valent

Новиот неделен поткаст кој дебитираше во август, веќе успеа да ни даде содржини кои се информативни, нови, и кои најверојатно ќе остават впечаток на повеќето... Тоа е подвиг сам по себе, во океанот на содржини по кој пловиме секојдневно на Интернет. Водителката е Меди Гошорн - асексуална девојка која е во потрага по партнер, објаснува: „Моето име е Меди Гошорн и јас сум асексуална. За оние кои не знаат, тоа значи дека немам до никаков вроден интерес за секс од кој било вид. Па како резултат, дејтингот беше прилично ретка појава во мојот живот. Сепак, сè уште сум заинтересирана да најдам партнер, но кога сексот е надвор прашање тешко ми е да најдам луѓе кои сакаат да ми дадат шанса. И тогаш една вечер вечерав со неколку мои пријатели. 20-годишна Италијанка и двајца разведени татковци (од кои едниот има дворфизам). Сите тие активно бараа партнери.. И ми стана јасно колку е различно патешествието на сите, и уникатните замки со кои се соочуваат кога бараат романса. А сепак беше неверојатно што сите тие можеа да сочувствуваат и да си дадат совети за истото: дејтинг, љубов и интимност. Така, бев инспирирана да продолжам да зборувам, но не само со нив, туку со сите! Секоја епизода ќе интервјуирам неколку поединци со спрецифична позадина. Ќе разговараме со луѓе од различен пол, попреченост, националности, ориентации и многу други идентификатори кои можат да нè натераат да се чувствуваме поделени. А потоа повторно да се обединиме со разговор за нешто што сите го сакаме: Вистинска врска.“ Во првата епиздоа таа го интервјуира Скот Страсбоу, мала личност - со дворфизам, кој раскажува од анегдоти во периодот на адолесценцијата до сложеноста на бракот - и улогата на децата во него... Ни разјаснува како изгледал неговиот роматничен живот, и како светот реагира на атипичните луѓе воопшто а посебно во сферата на интимното. Втората епизода се сретнуваме со полиаморен брачен пар, а во третата со возрасен човек кој има 70 години искуство на дејтинг. Го има на сите поткаст платформи, ние ви ги посочуваме линковите од Епл Поткастс, и Спотифај.

На наткасната на креветот, минатиов месец живее „Доба на кожата“ од Дубравка Угрешиќ. Често ја избирам - на македонски - за да си ги изострам забите, и фокусирам, ги има сите елементи кои ми бегаат, и не ми доаѓаат природно: острина, педантност, во изразот, со речиси застрашувачка моќ на перцепција, духовита, нешто како кога аскет плаче. Но исто така, знаете… она елузивно „женско писмо“ (или тоа беше едно време: постои ли - не постои). Идентитети, другост, дом и егзил, отуѓеност од тој иденитет, припаѓања, а посебно неприпаѓања, па и одроденост од сите тие категории како механизам за преживување на прва се чини дека се теми со кои современите македонски жители се во интимен дослух: и македонските и балканските. Но, се испостави - таа состојба е едноставно zeitgeist, ослободена од културни одредници, универзална приказна, која секаде исто удира. Веќе со децении. Па така, Темплум годинава, во склоп на фестивалот „Друга приказна“ промовира два наслови (од планирани четири): Штефица Цвек во челустите на животот и Нарилник за вештерки - првата е издадена во 1981, а втората 2021, четиридеценски лак. Во антрополошкиот занает, во етнографијата, има практика, етички код, па и правило информаторите да бидат вклучени во процесот на истражување повеќе од само набљудувани или интервјуирани: често текстот е понуден на преглед, пред и официјално да биде објавен. Па така, се наоѓам себе си како коментарите додадени post festum ги пишувам со великодушна доза на преиспитување и терен каде што може да се наруши претпоставената доверба во разговорот. Читањето на одговорите беше искуство само по себе, но со преведувањето веќе се фатив себе како запишувам ментални белешки на замислените маргини (и потоа доаѓа оној нож кој делка, сецка, отвара рани - во сопствените прашања кои веќе ми се абјектни). Сакам да ја повлечам за ракавот - и да го продолжам разговорот. И излегува тоа поврзување, ќе се случеше и надвор од претпоставениот авторитет, кој е невозможно да се отповика, или заобиколи. Дури и Дубравка Угрешиќ да беше фиктивен карактер - обзирна, но без отстапување на она што го гледа како вистина. Никако во shock jock манир, носено и подвлечено со духовитост, која е веќе препознатлива за неа. Духовитост, но не цинизам или огорченост, туку од дечија зачуденост и развеселеност се чини, пред мало - големите факти на животот. Дива: Кога македонската новинарка инсистираше да и́ кажете како ви се чини Скопје пред неколку години, и́ кажавте дека е страшно. Како би го решиле тоа - продолжи со прашувањето - вие бевте прилично логични и препорачавте: минирајте! Па би сакала да почнам со известувањето дека Скопје не беше минирано по вашата препорака, но имплодираше. Делумно „под превезот на ноќта“ она што можеше да биде демонтирано и однесено во некој магацин, веројатно во друштво со скулптури и бисти на Тито, петокраки и југословенски знамиња, на буништето на историјата. А делумно, само од себе, таа страва почна да се деградира - популизмот е идеолгија на моментот, нема стратегија повеќе од измамување на заљубени воздишки - па така тој стиропор кој симулираше мермер, попушти и напукна под притисокот на само неколку летни дождови. Сјоран чувствувал олеснување но и лет во празно кога патувал од Романија во Париз. Дали кога доаѓате на Балкан се чувствувате дека тоа е враќање и какво чувство е тоа? Кои духовни, ментални психолошки механизми се активираат? Ако воопшто тоа се случува? Или чиста љубопитност? Дубравка Угрешиќ: Новинарката ме праша што мислам за новиот скопски урбан дизајн, а јас одбив било што да кажам. Без обзир што јас и да мислам за сето тоа, како гостинка не би се осмелила да кажам било што негативно. Меѓутоа, новинарката беше упорна, а интервјуто требаше да излезе утредента, и јас бев, речиси сигурна дека весниците нема да сакаат да го објават тоа, реков дека сѐ изгледа прилично страшно. Па што да правиме, праша новинарката. Да минираме, реков јас. Утредента коментарите на читателите беа бројни и неочекувани. Да минираме! - повторуваа анонимните коментатори. Одговорот на вашето прашање е отворен. А може и всушност го нема. Местата кои ги напуштивме не остануваат исти. Југославија во која сум родена не остана иста, се промени, и се менува со секој нов ден. Со самото тоа што не постои, ја дисквалификува реалноста на носталгијата. Можеби не треба да се оди на места кои нешто нѝ значеле, бидејќи конфронтацијата со новата реалност, на некој начин го уништува сеќавањето. Некои земји, некои предели, некои луѓе одат наназад. Доаѓате во минато кое не е ваше, но и во иднина која не е ваша. И тука доаѓа до конфронтација помеѓу вас и сликата која што сте ја усвоиле, бидејќи веќе не одговара на она што сте го усвоиле. Неодамна прочитав цитат. Тој му припаѓа на младиот американско-виетнамски писател Оушн Вуонг (Ocean Vuong) и ми се покажа како точен: What is a country but a life sentence. Што е татковината ако не доживотна робија. Врската помеѓу вас и „усвоеното“ (без обзир што е содржината на усвоеното) тешко дека ќе престане. Дива: Кажувате дека не можете да ја прифатите квалификацијата „Родена во Хрватска“ затоа што сте родена во Југославија. Дека не сте холандска писателка бидејќи не пишувате на нивниот јазик. Дека припадност и идентитет немате бидејќи сте транснационална, наднационална. Кога ги спремав прашањата, ми текнуваше на анегдотата кога Данило Киш се степал со Борислав Михајловиќ Михиз поради провокација на овој вториот кој гласела „Што сакаш Кишка, ние Србите ти дадовме јазик„“ Дали имате конфликт со јазикот на кој пишувате како и со останатите идентитети кои ви се не само назначени - туку и наметнати? Дали можеби сте размислувале или сте си поигрувале со идејата да го отфрлите, на ист начин на кој го отфрливте она што „хрватството“ (па и „српството“ итн.) се претвори во 90-тите? Дали домот, по она што се чини дека трагате, е всушност хрватскиот јазик? Или тоа е едноставно инструмент кој го користиме како да речеме тастатурата, без емотивна, носталгична поврзаност? Дубравка Угрешиќ: Се сеќавам како пред многу години, во едно американско универзитетско место, заедно со триесетина писатели од целиот свет, присуствував на фелиниевска сцена. Еден турски поет, малку се поднапи, се соблече гол, и во ходникот на студентскиот дом во кој што бевме сместени урлаше: I am a man! Му приговорив, баш како да волонтирав, како да сум личноста која е задолжена за книжевничкиот морал. Се подналути… “Ајде, што се правиш важна, да не бевме ние Турците, вие немаше да имате јазик“. А многу години подоцна, кога прв пат се обраќав во Истанбул, се сетив на таа епизода и признав дека турскиот поет беше делумно во право. Сѐ на сѐ не сум во конфликт со јазикот на кој што пишувам туку со полуписмените и необразуваните луѓе кои се прават дека се меритодавни. И не би имала ништо против, продавачката во пекара да ме опоменува дека на хрватски се вели "kruh" а на српски "hljeb", туку кога тоа ми го кажуваат луѓе кои се вклучени во образовниот систем, од учители во основни школи до универзитетски професори, кога тоа го прават медиуми кои немаат проблем со секојдневното производство на порнографија, но улогата на јазични полицајци ја сфаќаат озбилно. Примери има илјадници и илјадници до неодамна, кога некое момче ја искршил плочата на кој уметникот напишал на кирилица и латиница слоган кој го паметам од основно школо а тоа е: Кога Србинот и Хрватот ќе се сложат, и олово да плива може. Сѐ на сѐ националната, етничката, трибалната припадност мора да влегува во темелните, неповредливи човекови права. Меѓутоа и правото на неприпадност мора да има ист статус и да биде едно од темелните човекови права. Дива: Како ви пристапуваат американските, западните новинари и соговорници е прилично интересно за мене, почнувајќи од моментот кога се борат со изговорот на вашето име, но не затоа што не го знаат. Но, во моментов се чини како да разговараат со вонземјанин кој го говори нивниот јазик и се нашол на нивната планета, па не бараат само одговори каков е животот таму преку границата, културна и историска, туку и потврда дека нивните сигнали стигнале до небесата. „Мики Маус бил прилично популарен позади железната завеса!“ е буквален цитат од разговор со вас. Но, од друга страна “Другост-другите“ најпосле се чуени и тоа не е веќе куриозитет која е циркуска или зоолошка изложба во која се ѕверат зачудени странци. Малцинствата, имигрантите, јазиците, и чудните имиња не само што се толерираат, туку се пуштени на масата за одлучување или барем се зборува за спремност тоа да се направи. Ве чуди ли тој храбар нов свет (и тоа не само од горенаведените причини), ве плаши ли секогаш одновото наговестување на рекалибрирањето или ве возбудува? Дали попрво би сте живееле во топлите, безбедни ќошиња на носталгијата (она што останало од неа)? Или тој немир, камчето во чевелот сте го усвоиле како нешто што ви дава креативен импулс? Пред сѐ морам да кажам дека јас лично не ги доживувам работите како што сте ги опишале во вашето прашање, посебно не што се однесува на Америка. Јас не зборувам за политика, туку во интелектуални кругови. Еве светол пример за разбирање на мојата авторска позиција: „Со декади, да се биде југословенски писател, беше да се појавиш на литерарни настани на Западот, и луѓето да се напрегаат да ти го најдат местото. Денес, тие те сместуваат дури и премногу специфично, и за писател, тоа е можеби и полошо. Дали си Србин, Хрват, Босанец? Прашањето е поставено колебливо, како да ја испитуваат природата на болест; и одговорот се насочуваат во кореспондирачкиот слот под насловите. Каква врска има ова со срцевината на твојот стил, твоето исползување на митот, вашите покровителски нијанси на Роберт Мјусил, Итало Калвино, или Вилијам Фокнер? Па за Дубравка Угрешиќ, Хрватица однесена по течението незакотвена во Западна Европа и во Соединетите Држави, беше речиси задоволство кога продавачка ја запраша кога ѝ го запишуваше името „Дали се пишува со овие маливе чуда над буквите?“ Најпосле "литерарно прашање“ (Ричард Идер). Најтешкото чувство на исфрленост, „болест", односно неразбирање, доживеав во домашните краеви, во Хрватска, и таа домашна ароганција, траеше триесет години и сѐ уште трае. Згора на тоа, нема индикации дека некогаш ќе престане. Притоа, треба да се нагласи дека јас сум таа која инсистираше дека треба да се најде хрватски издавач, бидејќи верував дека постојат хрватски читатели, кои со задоволство ги читаат моите книги на јазикот на кои се напишани. А тогаш постои и друг вид ароганција. Еден мој познаник рече „Се чувствувам како времето да ме прегазило, но за чудо, ништо не ме боли“. Ми се допаѓа таа формулација. Имено, само младите луѓе, активните учесници на своето време, корисниците на новите технологии, се чувствуваат дека се во невидена предност, пред „фосилите“ (родителите и сите оние кои се постари од нив). Таа вера, односно таа конзументска спремност во потполност да потонат во своето време е трогателна, невина и опасна, доколку било што може веќе да се оквалификува како „трогателно“, „невино“ и „опасно“. Всушност, кога јас бев млада, современата култура, идеите, духот на времето, современата култура, идеите, духот на времето, вкусовите - сето тоа од мене направи совршен конзумент на филмовите на еден Ингмар Бергман, на пример, кој само после неколку години го заборавив. Денес се прашувам што е тоа што беше толку заведувачко во тие филмови. Знам, секако, но се прашувам од каде е таа културна амнезија, како и зошто се повеќе нѐ опкружува „ѓубре“ кое не сме повеќе во состојба да го контролираме, ниту сме во состојба да ги процесуираме, нити културните производи, ниту глобалните случувања, ниту реалноста, ниту сопствениот живот. Можeби Бодријар беше во право, кога некаде рече дека уметноста исчезнува не затоа што ја нема, туку затоа што ја има премногу. Ние не сме во состојба да препознаеме клучен процес, иако веќе со години живееме според познатиот пророчки слоган на Енди Ворхол, дека во иднината, секој ќе биде славен петнаесет минути. Можеби живееме во хистерична сегашност, можеби затоа не сакаме да умреме, можеби затоа сакаме да оставиме што повеќе отисоци на прстите (што новата технологија на секого му овозможува). Можеби затоа медицината ги продолжува нашите животи, иако никој не нѝ објаснува зошто. Ние сите живееме хистерична сегашност, која е секоја секунда похистерична. Дива: Во Скопје гостувате на фестивалот „Друга приказна“ да ja примите наградата за вашите придонеси кон експерименталната проза. Експериментална - во референца на кој жанр? Кога пишувате, дали тргнувате со намера да си поигрувате со, и ги искривувате (перцепираните) жанрови или едноставно пишувате, а доколку тоа некогаш стигне во светот е изненадување и за вас? Дубравка Угрешиќ: Денес многу тешко е да се каже што е книжевност (книжевност, визуелна уметност, и многу други креативни и интелектуални активности) освен дека е производ кој потпаѓа под пазарни правила. Меѓутоа, додека љубителите на доброто сирење им веруваат на ретките арбитри кои ќе знаат да кажат што е добро сирење, љубителите на добра книга и самите станале тие арбитри. Издавачите нѐ уверуваат дека сите одлуки и избори лежат во читателите. Читателите најдобро знаат што е добро а што не. Книжевноста стана пазарна активност, па и производството е усмерено на широкиот конзумент. Во тој процес соучествуваат агентите, затоа што издавачите веќе немаат време да ги читаат ракописите. Во тој процес соучествуваат медиумите, односно критичарите. Во тој процес учествува тн. академија и универзитетите, како највисока можна евалуациска категорија. Американските универзитети обезбедуваат трајна позиција на авторите кои се високо вреднувани, пазарно пред сѐ. Треба само да се види кој предава т.н.creative writing на американските универзитети. Creative writing одделите се основани да се заштити егзистенцијата на некомерцијалните писатели. Денес, меѓутоа, Creative writing предаваат книжевните ѕвезди, затоа што само ѕвездите привлекуваат поголем број студенти. Американските факултети ги штитат своите ѕвезди, ги откупуваат нивните архиви, работат на животното осигурување на своите запосленици. Што, во таков контекст може да биде експериментално? Јас само приметувам дека книжевноста станала сѐ повеќе читлива сѐ повеќе свртена кон читателот, помалку склона кон експериментирање. А како авторите се ѕвезди, а не нивното дело, тогаш многу детали играат улога во пазарното профилирање на авторот, како физичкиот изглед, возраста, биографските детали, хобија, политички ставови, родни, полни, расни преференци и слично. Со други зборови со изборот на „експерименталната“ позиција (наспроти мнозинската мејнстрим позиција) авторот/авторката сами себе си пукаат во нога. За некои автори таквата позиција значи еманципација. Се плашам дека и самата спаѓам во тој„губитнички“ вид. Дива: Бидејќи летото се ближи при својот крај..што ви треба? Дубравка Угрешиќ: Продолжување на летото. Одложување на есента. Интервјуто на хрватски ОВДЕ Разговорот го водеше: Ана Чушкова

Чувам канистер со спреј за мечка на полица покрај вратата од влезниот ходник и две главно празни и делумно 'рѓосани зелени аеросоли конзерви OFF! Спреј што ги одвраќа инсектите во длабоката шума. Никогаш не сум користела спреј за мечка, а повеќето денови заборавам да го земам со мене кога шетам во шумата, иако, за да ја поттикнам оваа навика, си купив убава мала футрола за неа, со карабин за закачување. до јамката за појас. Искрено, повеќе се плашам од спрејот отколку од мечките. Пред неколку години, робот во складиште на Амазон во Њу Џерси ненамерно пукна канистер со спреј за мечка, а дваесет и четири луѓе мораа да бидат хоспитализирани. (Роботот беше неповреден.) Технички, според етикетата на мојот сад, кој е украсен со цртеж на гризли со отворена црвена уста, со страшни заби кои се гледаат, тоа не е спреј за мечка. тоа е „пречка за напад на мечка,“ и можете да видите зошто е неопходно појаснувањето. Минатата пролет, Одделот за заштита на дивиот свет во Оклахома твитна: Слушај, спреј за мечка НЕ Е спреј за бубачки. Ние би сакале да не мора да го повторуваме тоа. Спрејот за мечка е опасен, но тешко е регулиран во САД: можете да го набавите во продавница за оружје; можете да го добиете во Walmart; во повеќето држави можете да го нарачате преку Интернет. Ако кампувате во длабочината во одредени национални паркови, ве поттикнуваат да го носите, и проклето точно дека треба да го носите, но да го имате при рака не е гаранција дека ќе знаете што да правите ако наидете на мечка. Повеќето луѓе се глупави кога станува збор за мечките, а јас сум една од нив. Или се премногу исплашени („мечконоја“ е, си мислам, терминот за ова) или не се доволно исплашени (мечкотуристи?). Постојат осум живи видови мечки, на четири континенти: поларна, панда, кафеава, црна, малајски(сончеви) јапонски црни мечки( месечеви), мрзливци и очилни мечки. Популацијата на мечки драстично опаѓа во поголемиот дел од светот, и сите освен црните и кафеавите видови се наведени како загрозени или на работ на истребување. Но, во некои делови на Северна Америка, мечките стануваат вообичаени како верверичките во Централ Парк, ако не и безбројни како стаорците во Бруклин. Популацијата на црни мечки во Северна Америка - приближно деветстотини илјади - е повеќе од двојно од светската популација од седумте други видови мечки заедно. Секоја година, луѓето кои ловат на Алјаска убиваат илјадници црни и кафени мечки, повеќе мечки отколку што има во Западна Европа. Во Националниот парк Јелоустоун има околу илјада гризли мечки - двојно повеќе отколку во 1975 година. (Гризли е вид кафена мечка, многу поголема од црната мечка.) Од седумдесеттите, американските мечки се во фаза на миграција, проширувајќи го својот опсег. Не толку одамна, гризли се појави во дворот на Нејтан Кин, во близина на Лома, Монтана, кој беше, во тој момент, гризли на најдалечната источна точка кој бил виден повеќе од сто години. Кога му беше кажано дека требало да знае подобро отколку да чува кокошки во земјата на мечките, Кин на почетокот рече: „Па, ние не сме во земјата на мечките“. Но, тогаш тој подразмислил: „Можеби почнуваме да стануваме“. Денес, веројатно има околу пет илјади црни мечки во Арканзас. Во Тексас повторно има црни мечки. Во раните седумдесетти, имаше проценки за помалку од сто црни мечки во Њу Џерси; до 2003 година имало 1500. Таа бројка сега е околу три илјади, и тие се забележани во секоја област во државата. Во 2014 година, црна мечка убила дваесет и двегодишен студент на Универзитетот Ратгерс, кој планинарел со пријателите. Ловот на мечки се врати и во делови од Њу Џерси, што го прави помалку градинарска држава отколку за ловење дивеч. Накратко, мечките се враќаат на места каде што не биле со генерации. Што значи Монтклер, Њу Џерси или Гранд Рапидс, Мичиген или Атланта(Џорџија) повторно да станат дивини? „Тоа е неоспорен факт - нема мечки во центарот на Вашингтон “-рече судија кога осудуваше двајца мажи за нападот на Капитол на 6-ти јануари, посочувајќи дека немаат добра причина да носат спреј за мечки во градот. Можеби тогаш никој не пријавил дека видел мечка во центарот на Диси. Но, минатиот месец црна мечка се појави на аголот на Четиринаесеттата улица и Монро, недалеку од метро станицата Брукленд. Залутала наоколу, ја преминала улицата, се качила на дрво и дремнала. Контролата на животните го застрелала животното со пиштол за смирување, го качиле на камион и го пуштиле во Мериленд. (Ова не беше нужно среќен исход за мечката; преместените мечки често умираат). Некои од најстарите уметности направени од луѓе прикажуваат мечки, насликани на ѕидовите на пештерите. Во најновата верзија на пештерски слики - видеа на интернет - можете да гледате како мечки упаѓаат во куќите на луѓето. Пребаруваат низ кујнските фиоки. Во дворовите, тие се качуваат во јакузи; во друг двор, мајката се разладува во базенот, а младенчињата се нишаат на лулашката. Во 7-Eleven крадат бонбони. Мечките правеле вакви лудории, онолку долго колку што луѓето граделе куќи, или можеби откако луѓето и мечките се тепале околу истите пештери. Ваквото однесување се крие зад материјалот од книгите со приказни во кои мечките се во кујната: Падингтон со теглата со мармалад, Пу и неговиот шкаф полн со грниња мед, пикник на мечињата. Но, во изминатите неколку децении, додека Американците уриваа повеќе шуми и градеа повеќе населби, а во исто време, конзерваторите се обидуваа да го спречат убивањето на мечките, стана поверојатно мечките да се појават на вашиот праг. „Жртвата не шеташе во шумата“, објави Чарли Роуз во извештајот на CBS News од 2014 година за жена од Флорида која ужасно беше нападната од мечка. „Таа беше нападната во нејзиниот приградски двор“. Жртвата преживеала, со триесет спојници и десет конци на главата. Службениците за диви животни, ловејќи го нејзиниот напаѓач заробија и убија најмалку четири мечки. Од 1960 година, човечката популација на Флорида се зголеми од пет милиони на дваесет и два милиони, а седум милиони хектари шума и мочуришта се уништени за луѓето да бидат сместени. „Едноставно не можам да го замислам тоа“, продолжи Роуз, тресејќи ја главата. „Во вашиот сопствен двор? Но, тоа беше и дворот на мечките. За време на уште еден станбен бум, во индустријализираната Англија од осумнаесеттите и триесеттите години, поетот Роберт Саути ја напиша „Приказната за трите мечки“, басна за тоа како мечките не се провалници - ние ѕиркаме на нивните прозорци и се пробиваме низ нивните врати, седиме на нивните столчиња и ја јадеме од нивната каша. Според зборовите на Ви Беар, „некој лежеше во мојот кревет“ и - еве сме“, пишува Глорија Дики во „Осум мечки: митско минато и загрозена иднина“ (Нортон). Мечките не спијат во нашите кревети; ние спиеме во нивните. И тоа отчукување што го слушате, тоа е будилникот покрај креветот, кој е само што ќе бррррони… Луѓето живеат со мечки од почетокот на човештвото. Луѓето се попаметни, но мечките се постари: тие први дојдоа овде. И мечките и луѓето припаѓаат на редот на цицачи наречен бореоеутерија. Гранката на дрвото што доведе до мечки, кучиња и фоки се појавија пред десетици милиони години; Приматите се разграниле од дрвото многу милиони години после тоа. Пред Дарвин да каже дека луѓето имаат заеднички предок со мајмуните, луѓето ширум светот - низ десетици илјади години и стотици илјади милји - претпоставуваа дека нашите најблиски роднини се мечки. Татко мечка. Мама мечка. Дедо Мечка. Баба мечка. Во многу јазици, зборот за „мечка“ е фамилијарен термин: „братучед“ (Абенаки), „дедо“ (Пенобскот), „син на началникот“ (Плаинс Кри), „чичко“ (јакути). Во приказните раскажани насекаде, од Сибир и Лапонија до рамнините на американскиот запад и шумите на Виетнам, луѓето доаѓаа од мечки, или мечките доаѓаа од луѓе, или луѓето и мечките се венчаа и правеа крзнени бебиња. „Кое друго животно зазема толку простор во човечката имагинација како мечката? Бернд Брунер праша во својата книга од 2007 година:Мечки: кратка историја.“ Во средниот век, европските благородници тврделе дека потекнуваат од мечки. „Во некои приказни“, мистериозно известува Брунер, „луѓето станаа мечки како резултат на несреќни епизоди на качување на дрвја“. Има доза на несериозност за мечките, како да се диви луѓе или луѓе облечени во костими за мечки. Можат да одат стоејќи. Тие се многу паметни. Тие ги користат шепите како раце. Нивните стапала личат на нашите. Како и ние, тие се сештојади. Имам прочитано дека одраната мечка морничаво личи на човек. Никогаш не сум се осмелил да го изгуглам ова. (Го видов во Red Dead Redemption 2, и тоа беше доволно за мене.) Но, имаше период во историјата кога на значителен процент од луѓето не би им требале слика за да знаат како изгледа одрана мечка. Чувството за сличност никогаш не ги спречило луѓето да ловат мечки и да ги јадат. „Вие нѐ искористивте, а сепак знаевте, а знаењето беше еден вид утеха, дека сме слични како тебе“, велат животните во прогонувачкиот филм на Џон Бергер од 1980 година, „Разделба на снимки од животни“. Да бидеме фер, и обратното е брутално точно: мечките повремено ловат и јадат луѓе. Тимоти Тредвел, екологист и режисер кој живеел со кафеави мечки во Алјаска тринаесет лета, ги сакал мечките, ги сметал за свои пријатели, негови роднини и фамилија. Кога Вернер Херцог направи документарец од снимката на Тредвел, „Гризли Човекот“ (2005), тој виде нешто сосема поинакво низ објективот на камерата на Тредвел. „Она што ме прогонува е тоа што во сите лица на сите мечки што Тредвел некогаш ги снимил, не откривам никакво сродство, нема разбирање, нема милост“, вели Херцог на снимката од кафеава мечка. „Ја гледам само огромната рамнодушност на природата“, продолжува тој, додека камерата зумира на кафеавите очи на мечката што трепкаат. „За мене не постои такво нешто како таен свет на мечките, а овој празен поглед зборува само за полудосаден интерес за храна“. Набргу откако Тредвел ја сними таа снимка, мечка, можеби токму таа мечка, ги изеде него и неговата девојка. Сепак, мечките не го носат нашиот скалп или кожите, ниту ни ги нижат забите на ланчиња, ниту пак ни ги држат рацете и нозете како трофеи. И само луѓето ја преземаат мрачната работа на измачување и затвор. Некои видови мечки, вклучувајќи ја и пештерската мечка, најверојатно биле ловени до истребување; други живеат главно во кафези. „Во голема мера, наидов на мечки зад решетки“, пишува Дики, за нејзината потрага да ги запознае сите осум видови мечки. Од тие видови, малкумина може да се каже дека напредуваат. Мечките живеат во шуми, а шумите исчезнуваат. Југоисточна Азија, домот на сончевата мечка, губи десет милиони хектари примарна шумска покривка годишно. Очилните мечки, можеби околу петнаесет илјади вкупно, живеат високо на Андите, во Перу, Венецуела, Боливија, Еквадор, Колумбија и Аргентина. Нивното живеалиште исчезнува поради климатските промени. Дики отишла на планинарење во Перу и никогаш не ги видела, иако еднаш „слушнала зуење како мечка“. Мразот е шума за поларните мечки; останаа околу дваесет и шест илјади, а мразот се топи. Светскиот фонд за дивиот свет ја усвои џиновската панда како свој амблем во 1961 година; повеќе пари се потрошени за спас на пандата отколку за кое било друго диво животно. Откако беа пронајдени низ цела Кина, пандите сега се појавуваат во дивината во само три кинески провинции - Гансу, Шанкси и Сечуан - но во 2016 година, со две илјади во дивината, статусот на видот беше намален од загрозен на ранлив. Кралевите и кралиците, императорите и султаните низ историјата им наредувале на своите војници да фатат мечки и да ги носат во амфитеатрите, за да ги гледаат како се борат. Почнувајќи од шеснаесеттиот век, Каландарите, номадска муслиманска група од Северна Индија и Пакистан, ги натерале мрзливците да танцуваат; главно, тие фаќале младенчиња и ги убивале нивните мајки. „Мечките не танцуваат“, пишува Дики. „За да го скршат дивиот дух на мечката, Каландарите често ѝ го дупнуваат носот со врел метален покер и вртеа јаже или синџир низ раната. Потоа и ги извадиле канџите на младата мечка и и ги искршиле забите, понекогаш заклучувајќи ја муцката на животното во маска полна со клинци“. Таму и на други места, дресерите на мечки ги изгладнувале младенчињата и ги тепале со стапови. Меѓу Каландарите, речиси половина од младенчињата умреле во рок од една година во заробеништво. Иако ловот на мечки беше забранет во 1972 година со индискиот Закон за заштита на дивиот свет, практиката на нивно заловување продолжува. Во текот на изминатите неколку децении, индиските капацитети за спасување мечки беа сместени околу 1200 мечки кои танцуваа. Во другите делови на светот, мечките сè уште настапуваат во циркуси, танцуваат и возат велосипеди. Жолчката од жолчното кесе на мечките се користи во кинеската медицина најмалку од првиот век од нашата ера. Жолчката од мечка содржи урсодеоксихолна киселина, која им овозможува на мечките да хибернираат половина година без нивното тело да се распадне. Претежно во Кина (каде што одгледувањето мечки е легално), но исто така и во Виетнам (каде што не е), Лаос, Мјанмар и Јужна Кореја, луѓето чуваат околу дваесет илјади месечеви и сончеви мечки и хималајски кафеави мечки на фабричките фарми, често во железни кафези каде што не можат да станат или да се свртат. Многу фармери од жолчка од мечки, вели Дики, користат метод кој е усовршен во Северна Кореја: тие „се сечат во стомакот вметнувајќи игла од нерѓосувачки челик низ засекот за да создадат постојан канал што води директно во жолчното кесе“. Мечките живеат така со години, молзени за жолчка, венеат. Еднаш бев во некаква стаклена соба соТакер Карлсон, поранешниот лидер на мнозинството во Претставничкиот дом Дик Арми и репортерката Кејт Зернике. Главно на она што го паметам е моето тивко давање завет да го организирам мојот живот за никогаш повеќе да не бидам во таква соба. Но, се сеќавам и на ова: Карлсон и Арми почнаа да зборуваат за лов, да споредуваат убиства, да раскажуваат приказни, а потоа едноставно да измислуваат работи. Зборуваме за лов на загрозени видови. Белиот носорог. Снежниот леопард. Обидувајќи се да ги поседуваат либералите пред да ги поседуваат либералите беше нешто, тие ме гледаа мене и Зернике и се осмелија да кажат нешто како „Можете да сотрете младенче од поларна мечка со дванаесеткара“ или „Пандата има вкус на пилешко“. Ме потсети на столчето што порано беше во Белата куќа, подарок на претседателот Ендрју Џонсон, што му го подари во 1865 година ловец од Калифорнија. Беше направен од две гризли и имаше четири стапала со гризли со канџи и два потпирачи за раце со гризли раце, гризли на седиштето и грбот, а ако повлечете врвка, одоздола ќе излезе голема гризли глава. , вилиците шкрапаат. Што е тоа кај човекот што го тера да посака да седне на таков трон? Американците ги одведоа гризли мечките речиси до истребување во Долниот 48 во деветнаесеттиот век, преку лов и расчистување на шумите. Мечките исчезнаа од Тексас до 1890 година, од Ново Мексико до 1931 година, од Колорадо до 1953 година. Како и со волците и бизоните, напорите на прогресивната ера да се спасат мечките беа поттикнати од конзерваторите, како Теодор Рузвелт, кои исто така беа ловци. Која е американската дефиниција за дивина? Место каде што има мечки. Рузвелт и другите конзерватори сакаа да ја спасат дивината и мечките, а за време на големиот тренд за научен менаџмент беше одлучено дека владата треба да управува со овие работи: шуми, мечки, паркови. Рузвелт, исто така, ја започнал модата за мечето, во 1902 година, откако одбил да пука во мечка со големи уши што ја врзал за дрво неговиот водич. (Мечката не беше поштедена; веќе тешко повредена, беше избодена со нож до смрт.) Денеска има повеќе плишани мечиња отколку вистински. во „Многу сакан“, збирката фотографии на Марк Никсон од обожавани плишани мечки, секоја мечка доаѓа со приказна. „Го добив Буки од мајка ми и тато кога имав три месеци“, пишува дваесет и четиригодишната Лорен де Роза, излитена и многу пришивана бела мечка во розов фустан. „Бевме неразделни додека не заминав на факултет“. На моето прво бебе му дадов плишано мече по име Ели, за Елеонор Рузвелт, а тој не би ја напуштил куќата без неа. Моравме да добиеме двојничка, за во случај да ја изгубиме, дома секогаш да има Ели. Еднаш, кога тој сè уште немаше две години,влеговме во една голема, фантастична продавница за играчки во Њујорк и откривме џиновска верзија на Ели, можеби осум метри висока, спуштена на ѕид, со нејзините крзнени раце широко отворени. Тој викна, се качи во нејзиниот скут и го закопа лицето во нејзините гради, притискајќи ја својата мала Ели кон неа, исто така, уште едно доенче.“ Во текот на децениите кога искуството на повеќето луѓе со мечките доаѓаше од мечињата и детските книги, вистинските мечки живееја во националните паркови, каде што посетителите добија навика да ги хранат, како да се миленичиња. Барем уште во осумнаесеттите години, камперите и вработените намерно оставаа ѓубре во Јелоустоун - првиот национален парк во светот - за да ги гледаат мечките, како што објави Алис Вондрак Бил во својата книга од 2006 година.(Не) ги хранете мечките.“ Во 1890-тите, еден од првите вршители на должност началници на паркот држел мечки врзани со синџири на страната на неговата куќа. Хранењето покрај патот започнало со првите автомобили, во 1910-те а началникот на Јелоустоун развил „простории за хранење мечки“. Во областа за хранење изградена во Отер Крик во 1931 година, илјада и петстотини луѓе се стиснаа во амфитеатарот за да ги гледаат мечките како излегуваат од шумата и јадат ѓубре. Надвор од зоолошките градини и националните паркови, популацијата на мечките постојано опаѓа. Триесет и една од триесет и седумте популации на гризли во Долните48 исчезнаа помеѓу 1922 и 1972 година. Колку помалку мечки имало во дивината, толку помалку луѓето имале искуство со мечките. Мечките се претпазливи со луѓето, но колку повеќе ги поврзуваат луѓето со храна, толку поблиску ќе се приближат и колку поблиску се приближуваат, толку е поголема веројатноста дека ќе завршат со напад, особено ако некое лице се најде помеѓу мечката и нејзините младенчиња, или помеѓу било која мечка и извор на храна. Во 1950-тите, Јелоустоун почна да печати брошури во кои и́ кажуваше на јавноста дека мечките можат да бидат опасни, но во 1958 година глупавиот цртан лик Хана-Барбера Јоги Беар дебитираше на телевизија, во зелена капа и вратоврска, молејќи за храна од камперите на пикник во Jellystone парк. Во 1961 година, Јоги доби свое шоу, а во исто време Јелоустоун усвои програма за управување со мечки. „Ја имаш болеста на таа мечка, пикник-итис“, му вели лекар на Јоги во една епизода од таа година. „Ќе мора да останете на строга диета. Ќе мора да јадете храна од типот на мечка: ореви, бобинки, апсолутно ништо од корпа за пикник!“ Но, откако Јоги продолжува да моли, ренџерот попушта и му дава на Јоги корпа за пикник, „натоварена со добра“. Началникот на Џелистоун го кара ренџерот: „Зарем не знаеш дека првото правило во паркот е „Не ги храни мечките“? Кога Јелоустоун конечно почна сериозно да ја спроведува својата програма за управување со мечки, затворајќи ги депониите во паркот, учејќи ги посетителите да не ги хранат мечките и казнувајќ ги прекршителите повредите поврзани со мечките опаднаа, од 61 во 1967 година на 3 во 1975 година. Менаџментот на мечката на Јелоустоун е успешна приказна во справувањето со „конфликтите меѓу луѓето и мечките“. Интересно, јазикот на управувањето со дивиот свет е артефакт од Студената војна. „Студиите за конфликти“ и полето на „решавање конфликти“ датираат од 1950-тите години и размислувањето на креаторите на политиката за нуклеарно одвраќање (преговарање, односно со пословичната руска мечка). До 1980-тите, еколозите, исто така, зборуваа за решавање на конфликти. Првиот меѓународен собир за конфликтите меѓу луѓето и мечките, или H.B.C., се одржа во Канада во 1987 година. Што, точно, H.B.C. значи е многу различно во различни делови на светот. Во Северна Америка и Европа, луѓето гледаат на мечките главно како на непријатност, ако воопшто размислуваат за нив; во Азија и Јужна Америка, конфликтот со мечките може да влијае на егзистенцијата на луѓето. Во САД, управувањето со мечките главно вклучува управување со луѓе, преку обезбедување јавно образование и корпи за отпадоци отпорни на мечки. Државата Њујорк има програма да ги научи луѓето да бидат „BearWise“ (мудри за мечки). Глорија Дики делумно се заинтересирала за мечките од дружењето во Болдер, Колорадо, со група обучени волонтери наречени Bearsitters (Мечкоситери) . Од 2002 година, тие се обидуваат да се погрижат сите мечки што заталкуваат во градските граници повторно да излезат надвор, без да повредат никого или да се повредат себе; главната тактика е да ги истерате со заплашување - лупање на тенџериња или правење други гласни, иритирачки звуци. „Се надеваме дека мечката ќе се врати во планините и ќе се сети колку сме ужасни ние луѓето, никогаш не сакајќи да се врати во градот“, објаснува веб-страницата на Bearsitters, bearsandpeople.com. Колку треба да бидете загрижени за мечките? „Секоја година повеќе луѓе се повредуваат во тоалетите отколку што се повредени од мечки“, тврди Службата за национални паркови. Во суштина, тоа зависи од мечката и од ситуацијата. Мнемониката оди: Ако е кафеаво, легни; ако е црно, возвратете ; ако е бело, кажете добра ноќ (како во, никогаш нема да преживеете напад на поларна мечка). Но, тоа не е вистински совет. Општо земено, не трчајте. И понесете спреј за мечка, кој, според студиите, е подобра заштита при напад на мечка отколку пиштол. Во спротивно, единственото правило е: не вадете го телефонот за да ги барате правилата. Не е се́ како во “Кокаинска мечка" надвор. Мечките не се многу заинтересирани за вас. Сепак, како што еден еколог му рекол на Дики, „ако не можеме да живееме со црни мечки, како, по ѓаволите, ќе научиме да живееме со гризли? Едно е да имате црна мечка во вашата куќа, но сосема поинаква приказна е да имате гризли во вашата куќа“. И, надвор од националните паркови управувани со конфликти, евиденцијата на луѓе кои живеат во соседството со мечките не е добро. Минатата година, црна мечка нападна жена во Вермонт, веднаш пред нејзината влезна врата, откако нејзиниот Ши Цу го бркаше нејзиното младенче на дрво. Таа живеела веднаш до Националната шума Грин Маунт. „Лесно ми е да бидам лут на мечката“, изјави нејзиното момче за NBC News, откако ја спаси жената удирајќи ја мечката во главата со тешка батериска ламба. „Но, ние си го бараме тоа“. ♦︎ Џил Лепор е професор по историја на Харвард.

„Алиса во градовите“, филмот од 1974 година во кој Вим Вендерс го пронашол својот уметнички глас, е приказна за човек кој ја губи работата поради неговите полароиди. Нејзиниот протагонист, новинарот Филип Винтер (го игра Рудигер Фоглер) - кој е алтер егото на Вендерс кој се појавува одново и одново на екранот - е назначен да патува со автомобил низ Соединетите држави и да пишува за она што го дознава. Филмот го прикажува Филип како тргнува под патеката Рокавеј, сликајќи полароиди; потоа вози низ земјата, запира по мотели и бензински пумпи, фотографирајќи цело време. Кога се враќа во канцеларијата на неговиот уредник среде Менхетен со кутија полна со полароиди и ништо напишано, тој е отпуштен. (Тоа е само почеток на акцијата - сепак тој продолжува да прави полароиди.) Силата на филмот - и на работата на Вендерс над сè - е во неговото правење слики што го спојуваат личното искуство и неизбежната состојба на нештата. За Вендерс, полароидите се снимени на двете страни, доловувајќи ја внатрешната визија на фотографот и надворешниот свет во исто време. За некој што се сеќава на Њујорк и американските места од деведесетите, дури и слабо, полароидите на Вендерс (кои беа изложени во своја сопствена изложба) нудат чувство на временска капсула, на ризница на лични спомени кои потсетуваат на цел изгубен свет. Вендерс имаше увид и сензибилитет да препознае дека неговите непосредни дневни перцепции беа историски моменти; ја доживуваше сегашноста како минато и со тоа ја направи поетска, морничава и меланхолична. Тој романтизам на отуѓување, анксиозното херојско зафаќање за убавите моменти што се лизгаат едвај надвор од дофатот - и чувството на тежината на културното и политичкото минато кое ја задржува убавината на сегашноста и оние кои копнеат по неа, да не се раскрилуваат слободно - ги дефинира уметноста на Вендерс. „Значењето на овие полароиди не е во самите фотографии - туку во приказните што водат до нив. Затоа изложбата е наречена Инстант приказни - каталогот е повеќе книга со приказни отколку фото книга."- рече Вендерс за една од изложбите кои произлегоа од полароидите. Придружните приказни се секако фасцинантни. Во една од нив, тој се сеќава на случајната средба во 1973 година со „висока млада жена“ која седнува покрај него во барот во CBGB, легендарниот ноќен клуб во Њујорк. Чувствувајќи ја неговата осаменост, таа му го кажува своето име и број додека заминува, велејќи му да се јави доколку се најде сам во Сан Франциско. Една недела подоцна, тој го прави токму тоа - и така започнува пријателството со една млада музичка фотографка наречена Ени Либовиц, која го носи на патување во Лос Анџелес. „Јас направив неколку фотографии по патот, а исто така и Ени“, вели тој. На изложбата има снимки од нејзиното возење. Во друга приказна, тој раскажува дека слушнал за смртта на Џон Ленон додека возел по автопат во Лос Анџелес. „Тоа беше многу одлучувачки момент во мојот живот“, вели тој. „Се повлеков и се исклучив од сообраќајот и полека потонав и почнав да плачам. Седев таму и плачев додека немаше веќе солзи“. Импулсивно, тој возел до аеродромот. „Кога стигнав таму, бев дел од тивкиот собир на илјадници луѓе. Тоа беше чин на заедничка траума. Сите изгубивме нешто суштинско за кое мислевме дека нема да заврши толку брзо. За мене тоа беше моето детство, мојата младост“. Сега успешен и широко познат режисер, младиот Вим Вендерс долго време сакаше да биде сликар. Тој се сеќава како, кога почнал повеќе да се интересира за фотографијата и да работи со фотоапарати со негативен и среден формат, му се отвориле сликарските аспекти - пронаоѓањето на рамката, размислувањето за композицијата и боите. Тоа беше околу 1983 година, но она што го донесе таму беа полароидите. Во текот на 60-тите до почетокот на 80-тите тој направи многу од тие инстант, разиграни и невини фотографии. Сега iPhone-ите го презедоа приматот. И иако тој самиот призна дека е страствен фотограф со својот телефон, тој исто така признава дека никогаш не гледа назад во неговите слики и одбива да ги смета за фотографија. Колку што сега можеме да користиме различни филтри и ефекти со полароид на сликите, има еден многу посебен и социјален аспект кој е составен дел од нив,кој е изгубен. Фотографирањето некого и гледањето како полека се развива заедно речиси беше ритуал. Колекцијата Polaroids на Вим Вендерс, од која дел ќе биде изложена на неговата изложба „Instant Stories“ в ја одразува другата страна на оваа социјална интеракција - честопати личноста прикажана на сликата би сакала да ја задржи. Од таа причина, во овој визуелен дневник наоѓаме многу кадри од околината на режисерот, филмски сетови и пејзажи од неговите патувања низ светот, но помалку портрети - тој ги подари повеќето од нив на прикажаните луѓе. Сепак, за оние што ги чуваше, сакавме да навлеземе во приказните зад познатите лица во тие излитени полароиди.

Во последно време, музичките изведби во живо се окарактеризирани со секакви непредвидливи однесувања, и на добар и лош начин: патувачки зденки (добро), проектили кои го погодуваат изведувачите на сцена (лошо), малку премногу спонтано бакнување (многу лошо). И сега Мигел... љубител на тесни кожени панталони, сопственик на најмекиот глас во R&B, генерално привлечен човек - им пркоси на границите на ужасното однесување на концерти и го изведе највознемирувачкиот екцес на сцената: виси во воздух закачен на сопствената кожа. . Господине, ако може тргнете ги куките од месара од сцената?!!! Перформансот се случи за време на, како што беше рекламирано, изведба која „пркоси на границите“ за промовирање на претстојниот албум на Мигел, Viscera. Во еден момент од сетот, врз основа на снимката што можете да ја гледате овде (ве предупредивме!), група професионалци во бели заштитни одела - можеби за да се заштитат од значителното прскање на телесни ткива и течности што би можеле да се распрскаат ако подвигот отиде по ѓаволите? — му се придружија на сцената за да му ги забодат металните куки во кожата на неговиот гол грб. Навистина висцерално. Користејќи ги неговите нови пирсинзи кои наликуваа на карабин, помошниците потоа го наместија Мигел до мрежа од жици, кои веднаш го подигнаа во воздух за да ја изведе песната наречена „Rope“, а неговата кожа видливо се бори да ја одржи тежината на целото негово тело. TMZ проценува дека тој се нишал неколку метри над сцената цели четири (ЧЕТИРИ!!!) минути, пеејќи ги стиховите што вклучувале „I’m hanging on to nothing / I’m hanging from the ceiling.”“. Не знаеме дали некој имал потреба од толку буквално толкување на тие стихови. Како и да е, по песната, хазмат оделата се вратија за да го откачат Мигел, нудејќи малку средства за дезинфекција. Некако се чинеше дека е добро, барем физички? Без оглед на причините за одличниот трик на Мигел за да си ја истегне кожата, тој очигледно се подготвува да го прави тоа со месеци, како што беше потврдено од една крвава објава на Инстаграм од јуни. Неодамна за Лос Анџелес Тајмс изјави дека „не можев да знам колку сум посветен на вистинската цел на ова срање додека не си ставив куки во грбот“. Се надевам дека неговата новооткриена посветеност нема да вклучува носење ранец во скоро време?

1966, Ингмар Бергман, Ингмар Бергман излезе од продукциските структури на шведската кинематографија и најде приватни фондови за филм кој го продаде како нискобуџетен камерен експеримент. Тоа беше неговото најоригинално дело и остана тоа до ден-денес. И навистина, неговиот најекстремен и најинвентивен фим кој е врв на неговата кариера и почеток на неговата соработка со Лив Улман која создаде историја.

Рошин Марфи одговори на реакциите за нејзините неодамнешни анти-транс коментари, само неколку дена пред објавувањето на новиот албум. Ирската денс пејачка објави долга порака на Твитер, пишувајќи: „Да се ​​сведочат последиците од моите постапки и поделбите што тие ги предизвика е срцепарателно“. Драмата ја започна објавувањето на скриншот кој нема дата, од коментар на Фејсбук, кој очигледно одговара на објавата за анти-транс комичарот Греам Линехан, во која Марфи тврди дека „малите збунети деца“ кои велат дека се трансродови се „ранливи и треба да бидат заштитени“. од земање блокатори на пубертетот. Таа, исто така, тврдеше дека тие лекови, кои се безбедни, реверзибилни и се користат за повеќе од родова дисфорија, „СЕ ЕБЕНИ“. (И покрај тие гледишта, Марфи го оспори тоа што го нарекуваат TERF, или транс-исклучувачка радикална феминистка, велејќи: „Ве молам, не продолжувајте да го употребувате тој збор против жените.) Во својата нова изјава, Марфи објасни дека коментарот „ги мислев“ и дека пријателите со кои разговараше „биле информирани за темата“. Коментарот конкретно дојде како шок за ЛГБТК+ фан база која сметаше дека Марфи е отворена кон нивната заедница. „Го поминав целиот мој живот славејќи го диверзитетот и различните мислења“, напиша Марфи. „Но, јас никогаш не патронизирам ниту цинично ја насочувам мојата музика директно во џебовите на која било демографија“. Таа продолжи да се извинува дека нејзините зборови биле „директно навредливи“ за обожавателите и ги „изненадиле“. Но, таа, исто така, се чинеше дека го бранеше својот коментар, додавајќи: „Разбирам дека фиксните ставови не се корисни, но навистина се надевам дека луѓето можат да разберат дека мојата загриженост е од љубов кон сите нас“. Да не зборуваме дека таа, исто така, веројатно ја хушка анти-воук толпата во објавата со алузии на „оган и сулфур на социјалните медиуми“ и „излегување од границите“. Марфи заклучи со уверување на обожавателите дека нема да продолжи да ги објавува овие ставови на Фејсбук или на друго место, пишувајќи: „Сега ќе се поклонам и целосно ќе отстапам од овој разговор во јавниот домен“. Со добар тајминг - нејзината изјава доаѓа само десет дена пред да го објави нејзиниот најочекуван шести соло албум, Hit Parade. „Мојот вистински повик е музиката и музиката никогаш нема да исклучи никого од нас“, продолжи таа. „Верувам дека секогаш ќе биде една од најголемите алатки што можеме да ги користиме за да создадеме култура на толеранција“.

Рјуичи Сакамото го изведе својот последен настап за новиот филм Опус, а сега е објавен и првиот тизер. Пионерот - композитор почина на 71 годишна возраст во март годинава, откако му беше дијагностициран рак на дебелото црево во 2021 година и рак на грлото во 2014 година. Кон крајот на декември минатата година славниот композитор и основач на оркестарот Yellow Magic Orchestra го имаа својот последен концерт со пренос во живо насловен „Рјуичи Сакамото: свирење на пијано 2022“ Сепак, следеше уште една изведба, снимена за концертниот филм „Опус“, кој ќе биде премиерно прикажан на Венецискиот филмски фестивал на 5-ти септември. Погледнете го клипот на Deadline. Во постхумната изјава за проектот, Сакамото рече: „Проектот беше замислен како начин да ги снимам моите настапи - додека сè уште можев да настапувам - на начин што вреди да се зачува за во иднина. Го позајмивме студиото 509 на NHK Broadcast Center за да снимаме, што е место што мислам дека ја нуди најдобрата акустика во Јапонија“. Тој додаде: „Секое парче што го снимивме дома го свирев и снимав на iPhone за да го конструирам целокупниот состав на концертот кој ќе ја изрази прогресијата на времето од утро до вечер. Сè беше прецизно поставено, така што позициите на камерата и осветлувањето значително се менуваа со секоја песна. Влегов во снимањето малку нервозен, мислејќи дека ова може да биде мојата последна шанса да го споделам мојот настап со сите на овој начин. Снимавме неколку песни дневно со многу внимание.Во извесна смисла, размислував за ова како на мојата последна можност за настап, исто така почувствував дека можам да пробијам нови граници. Едноставно свирење неколку песни дневно со многу концентрација беше се што можев да соберам во овој момент од мојот живот. Можеби поради напорот потоа се чувствував крајно шупливо, а состојбата ми се влоши околу еден месец. И покрај тоа, чувствувам олеснување што успеав да снимам пред мојата смрт - изведба од која бев задоволен“. Претходно оваа година, раководството на Сакамото сподели плејлиста курирана од покојниот музичар и композитор, насловена како „Погреб“. Тие напишаа на социјалните мрежи: „Би сакале да ја споделиме плејлистата што Рјуичи приватно ја составуваше за да биде пуштена на неговиот сопствен погреб како придружба на неговото умирање. Тој навистина беше со музиката до самиот крај“.

Природното пчеларство се појавило заедно со проширувањето на знаењето за интелигенцијата на пчелите. Луѓето отсекогаш знаеле дека суштествата се извонредни. „Откривањето на знак на вистинскиот интелект надвор од нас ни дава претстава какви биле емоциите кои ги почувствувал Робинзон Крусо кога видел отпечаток на човечко стапало на песочната плажа на својот остров“, напиша Морис Метерлинк, белгиски драматург и научник на пчели во 1901 година. „Изгледаме помалку осамени отколку што верувавме“. Маите го обожавале Ах-Музен-Каб, богот на пчелите и медот. На литвански, глаголот што значи „да умре“ е резервиран за луѓето и пчелите. Пчелите исто како нас користат архитектура и сопствена, веројатно помалку сложена форма на демократија. Во 1927 година, Карл фон Фриш, австриски зоолог, го објаснил танцот на пчелите за кој подоцна ја добил Нобеловата награда. „Животот на пчелата е како магичен бунар: колку повеќе црпите од него - толку повеќе се полни со вода“, напиша тој. А водата не престанува да надоаѓа. Во 2018 година, истражувачите покажаа дека пчелите го разбираат концептот на нула - способност за која претходно се мислеше дека е ограничена на папагалите, делфините, приматите и скорешните луѓе. (Фибоначи воведе нула во западната математика околу 1200-та година.) Кога разговарав со Сили, тој водеше експеримент за важноста на спиењето на пчелите на истражувачката станица во Адирондакс. „Тоа не е само процес за заштеда на енергија“, објасни тој. „Тоа навистина ги подобрува нивните когнитивни способности“. Мозокот на пчелата е со големина на семе од сусам. Во раните деведесетти, кога Ларс Читка, германски зоолог, кога беше дипломиран студент во Берлин, не беше сигурен дека пчелите можат да почувствуваат болка. Во 2008 година, тој беше коавтор на труд кој сугерира дека бумбарите може да страдаат од анксиозност. Минатата година, Читка ја објави книгата „Умот на пчелата“, која тврди дека најверодостојното објаснување за способноста на пчелите да извршуваат толку многу различни задачи и да учат толку добро е тоа што тие поседуваат форма на општа интелигенција, или пчелина свест. „Пчелите се квалификуваат како свесни агенти со еднаква сигурност како кучињата или мачките“, напиша тој. Читка го заснова својот заклучок на работата во сопствената лабораторија и на проучување на стотици години знаење за пчелите, вклучувајќи го и она на Чарлс Тарнер, црн американски научник, кому му беше ускратена истражувачката кариера базирана на универзитет и наместо тоа работеше како учител во средно училиште во Св. Луис. Почнувајќи од 1890-те, Тарнер забележал варијации во решавањето на проблемите меѓу поединечните пајаци, „свеста за исходот“ кај мравките и способноста, кај пчелите, да се водат според визуелните знаменитости - „меморирани слики“ - наместо по инстинкт. Тарнер поставил идеи за општа интелигенција на без'рбетниците кои биле речиси целосно игнорирани. „Тој всушност беше еден век напред“, рече Читка. Минатата година, Обединетото Кралство донесе закон со кој животните се признаваат како чувствителни суштества, способни да чувствуваат болка и радост. Досега, им се даваше признание за ова достоинство на 'рбетниците, декаподните ракови (ракови и јастози) и цефалоподите (лигњите и октоподите), но ниту една свесна пчела. Колку повеќе знаеме за пчелите, толку е покомплицирано пчеларството. Кога ја посетив лабораторијата на Читка, тој отвори лаптоп за да ми покаже секвенца од „Повеќе од мед“, швајцарски документарец од 2012 година, кој вклучуваше снимки од опрашувањето на калифорниската култура на бадем од пет милијарди долари - годишен агроиндустриски аџилак кој вклучува околу седумдесет проценти од комерцијалните пчелари во Америка. На екранот, механичка рака изгреба пчели и саќе од работ на пластична кошница, пред да ги натовари во камион. „Одвратно е“, рече Читка. „Но, апсурдната работа е што овие луѓе потоа се жалат дека нивните пчели умираат“. Како и многу ентомолози, тој не го гледа здравјето на пчелите како првенствено еколошки проблем. „Доколку некаде се под закана, тоа е поради лошите пчеларски практики“, рече Читка. Во научната литература, западната пчела понекогаш се нарекува „масовно воведен управуван вид“ чија популација се зголемува на речиси секој континент, често на штета на другите диви опрашувачи. Во 2020 година, истражувачите заклучија дека 3300 видови диви пчели во медитеранскиот слив „постепено се заменуваат“ со еден единствен вид на управувана Apis mellifera. Истата година, извештај од Кралската ботаничка градина во Кју, предупреди дека делови од Лондон имаат премногу колонии на пчели, чие барање на храна ги истиснува дивите пчелни видови во градот. „Пчеларството за да се спасат пчелите всушност може да има спротивен ефект“, се вели во извештајот. „Често ме прашуваат: „Значи, дали е ова вистина, дека сите пчели умираат?“, рече Читка. „И секоја нијанса на пораката - „Па, тоа не се пчелите... Тоа се другите диви пчели“ - често погрешно се толкува. „Значи велиш дека нема проблем?“ И, всушност, има проблем. Тоа е само малку поинаков“. Долго време, пчелата беше окарактеризирана како канаринец во рудникот за јаглен, предзнак на катастрофа за остатокот од опрашувачите во светот. Во последниве години, некои научници почнаа да ја доведуваат во прашање оваа аналогија и наместо тоа да ги оспоруваат условите на индустриското земјоделство и конвенционалното пчеларство. „Го гледаме канаринецот, знаеме дека не е добро“, вели Меги Шанахан, истражувачка на пчели која неодамна завршила докторат. на Универзитетот во Минесота, напиша минатата година во Журналот за наука за инсекти. „Но, фокусирањето исклучиво на индивидуалните аспекти на здравјето на канаринците всушност не спречува да поставуваме пофундаментални прашања: Зошто на прво место чуваме канаринци во рудниците за јаглен? Зошто сè уште градиме рудници за јаглен?“ Првиот состанок на Британското здружение на пчелари(БЗП) се одржа на 16 мај 1874 година во градска куќа на улицата Камден, во северен Лондон. Тоа беше самосвесно модерен проект, кој имаше за цел да ги замени домашните скепови и неконтролираните роеви на руралните работнички класи со чесност, присебност и најновата пчеларска технологија. Испитите за пчеларство започнаа во 1882 година. Членовите учествуваа во натпревари за „возење пчели“ во голем мрежест шатор, во кој се тркаа да ја најдат матицата на колонијата. (Првиот победник беше C. N. Abbott, основачот на British Bee Journal, со четиринаесет минути и триесет и пет секунди.) Имаше времиња, во текот на својот век и пол постоење, кога БЗП повеќе или помалку се спои со британската држава,а причините беа опрашување и производство на мед. Во 1898 година, генералниот директор на поштата дозволил живи пчели да се испраќаат по пошта. Националната кошница, британската верзија на Лангстрот, беше претставена во дваесеттите години. За време на Втората светска војна, на пчеларите им беше дозволено дополнителен оброк со шеќер. БЗП сега има околу дваесет и седум илјади членови. Можете да станете мајстор пчелар ако положите десет од испитите на здружението, во области како што се биологија, управување со пчели и одгледување кралици. БЗП членовите се охрабруваат да ги искористат своите жетви за да испечат Грандиозна и влажна медена торта. Кога прочитав за БЗП, првото нешто на што ме потсети беше пчелна колонија. Пауел, од природната пчеларска фондација, ја спореди со црква на конвенционално пчеларство, што има и сопствена литургија и ритуали, како што е Националното шоу за мед. „Секоја година, таа наставна програма се вметнува во нив“, рече Пауел. „Имаме химни и пеење во религијата затоа што пораката е секогаш иста“. Претседателката на БЗП, Ен Роубери, беше тешко достапна. (Минатиот октомври, таа отпатува во Лондон за да му даде на кралот тегла мед.) Но, ја запознав Маргарет Мурдин, поранешна претседателка на БЗП, на кафе во Чипинг Нортон, пазарен град во Котсволдс. Мурдин е еден од околу деведесетте носители на Националната диплома за пчеларство, највисоката квалификација во Обединетото Кралство. Нејзината секојдневна работа, пред да се пензионира, беше советување на владата за образование за посебни потреби. „Требаше да бидам ентомолог“, рече таа. Мурдин рече дека ниту таа ниту БЗП ималО некаква кавга со природните пчелари. (Здружението го обесхрабрува увозот на матици и го поддржува локалното одгледување пчели.) Од гледна точка на Мардин, непријателството доаѓа од другата страна. „Како ќе ги чувате вашите пчели целосно зависи од вас“, рече таа. „Ако не им се допаѓа, ќе си заминат“. Мурдин се восхитуваше на истражувањето на пчелите на Сили и се согласуваше со речиси сето тоа. „Тие секако претпочитаат да не се мешаат“, рече таа. „Тоа се подразбира. Исто и јас." Но, таа повлече линија на две од основните начела на природното пчеларство: дозволување на пчелите да се ројат и одбивање на лекување за болести. Роеви, рече таа, и пречат на јавноста. (Тие, исто така, обично значат значителен удар за жетвата на мед таа година.) „Да имав крави, не би сакала да скокаат од нивната нива и да ги нервираат моите соседи“, рече Мурдин. „Не сакам ниту моите пчели да го прават тоа“. Во суштина, дарвинското пчеларство го навредило нејзиното чувство за одговорност како пчелар. „Можете да ги оставите пчелите да продолжат со тоа, ако не сте се мешале толку многу од почетокот“, рече таа. Луѓето беа тие кои донесоа вароа и пестициди и земјоделски монокултури. „Не можете да кажете: „Имаме пандемија и нема да интервенираме. Ќе дозволиме сите да умрат од Ковид“, додаде таа. Ако сме ги скршиле пчелите, тогаш наша работа е да ги поправиме. Пчеларите често се шегуваат за тоа колку не се согласуваат еден со друг: „Ако прашате четворица пчелари, ќе добиете пет мислења“. Нивниот заеднички назив, велат, треба да биде Караницата на пчеларите. Се прашувам дали ова има врска со тоа што секој е единствениот авторитет во својот пчеларник, дека е „чуден бог“, според фразата на Метерлинк, за пчелите. Кога природните и конвенционалните пчелари се судираат, тоа е обично онлајн. (На форумите за пчеларство, природните пчелари понекогаш се означуваат себеси како „ТФ“ или без третман.) Кога ја посетив градината на Герет Џон, ни се придружи Пол Хонигман од Природната пчеларска група Оксфорд. Имаше сто и деветнаесет пчелари на неговата мејлинг листа, во споредба со триста педесет и четири членови на оксфордскиот огранок на БЗП а многу им припаѓаа и на двете. Според БЗП, околу една третина од британските пчелари не ги лекувале своите пчели од вароа минатата година. „Постои феномен во социологијата каде што, кога имате многу мала надворешна група, никому не му е грижа“, рече Хонигман. „Кога таа имигрантска популација или што и да достигне одреден праг, тие се доживуваат како закана“. Ретко има повод пчеларите да се тепаат . (Еден заштитник на пчели ми кажа дека го напуштил БЗП по физичка пресметка на состанок.) Но Ендру Броу, конвенционален пчелар од Оксфорд, вели дека есента 2020 година од него било побарано да премести десетина кошници во овоштарниците на Waterperry Gardens, збир на украсни градини на исток од градот, за да помогнат во сезоната на опрашување следната пролет. Без да знае, Герет Џон, исто така, се грижел за пчели на имотот, со друг природен пчелар, неколку години. Броу ги зацврстува коприните со ремени за палети и метални спојници. Како што поминуваа неделите, тој почна да се сомнева дека некој ги манипулира сандаците. „Тие постепено се отвораа во петок“, рече тој. Броу увезува кралици од Данска. Кога воведе нова кралица во една од неговите сандаци, таа исчезна. Еден ден, Бро го нашол Џон и уште двајца природни пчелари како стојат пред неговите сандаци. „Тие се обидуваа да ги убијат моите кралици“, рече тој. (Џон ја опиша приказната на Бро како „клевета“ и рече дека тој налетал на сандаците на Бро, несвесен за неговото присуство во овоштарникот.) Броу вели дека на природните пчелари им понудил тегла мед, за да покаже дека немаат никаков проблем но тие одбија да се помират. (На крајот, и Броу и Џон престанаа да работат во градините.) Бро го отфрли природното пчеларство како имиџ. „Тоа е ново, зелено, рокенрол“, рече тој. „Брада и сандали“. Помисли за момент. „Многу обични пчелари имаат и брада и сандали“, призна тој. Броу ми рече дека живее од продажба на матици и медот што го жнее секоја година. „Зошто сакаат да чуваат пчели, не знам“, рече тој. Сакав да најдам пчелар кој е почитуван од сите страни. На крајот, слушнав за Роџер Патерсон, кој ја одржува dave-cushman.net - веб-страница изградена од колега пчелар кој почина во 2011 година - кој се смета за еден од најдобрите светски извори на информации за пчеларството. Патерсон почнал да чува пчели пред шеесет години. Тој служеше осум години како повереник на БЗП, но тој е попознат како претседател на Здружението за подобрување на пчелите и одгледувачи на пчели, порадикална група која долго време се спротивставува на увозот на странски пчели. Патерсон има репутација дека е донекаде лут. Тој е критичен кон испитите и не е научно обучен. Но, неговите ставови привлекуваат внимание. „Многу би поверувале во она што тој ви го кажува“, рече Сили. „Тој е директен“. Патерсон води наставен пчеларник за неговото локално пчеларско здружение во мало дрво во Западен Сасекс. Кога пристигнав, тој беше во чистинка, стрижеше кралици. Чекав на патеката со неговите кучиња. Патерсон носеше фармерки кои беа кренати со зелени трегери. Тој извади пар пластични столчиња од контејнер за транспорт и седнавме да разговараме кај неговиот автомобил. Тој беше очаен за состојбата на пчеларството генерално, без разлика дали е природно, конвенционално или на комерцијални пчелни фарми. „Кога првпат почнав да чувам пчели, најмалку педесет проценти од нашите членови работеа на земјата на некој начин. Тие беа практични луѓе. Тие беа кравари, или шумари или градинари“, рече Патерсон. „Доколку имаа проблем, тие знаеја доволно дека можат да се извлечат од тоа затоа што имаат малку ненадејност“. Современите пчелари претпочитаа едноставни одговори. „Се случува многу ограничено размислување“, рече тој. Патерсон беше сочувствителен со идеите на природните пчелари, иако се сомневаше дека многу од нив се погрешни почетници. „Ох, зарем не би било убаво?“ Знаеш“, рече тој. За време на пандемијата, Патерсон експериментирал да не ги лекува своите пчели за вароа и изгубил шеснаесет од деветнаесет сандаци. Тој беше ОК со тоа. Но, тој требаше да има пчели со кои ќе подучува, па мораше повторно да почне да се лекува. Она што навистина го загрижувало биле пчелите. Нешто се случи. „Многу добро“, рече Патерсон. Од раните деведесетти, тој забележал дека неговите матици не можат да ги водат своите колонии толку долго како порано. Во минатото, матиците на Патерсон живееле пет или шест години. Сега тие беа заменети - соборени од колонијата - во рок од една или две години. Патерсон не ги променил многу своите пчеларски техники од 1963 година. „Тоа е огромен проблем“, рече тој. Некои од матиците изгледаа добро. Други имаа погрешно обликувани крилја. Теоријата на Патерсон беше дека нешто се меша со феромоните на пчелите во кошницата, нивниот Nestduftwärmebindung. Но, тој не знаеше што. „Многу работи се менуваат“, рече тој. „Луѓето се менуваат. Пчелите се менуваат. Околината се менува“. Патерсон се прашуваше дали природното пчеларство е само уште една човечка осуетеност што им се наметнува на пчелите. Во исто време, тој почна да се сомнева во здравјето на суштествата чии животи управуваше од сезона во сезона. „Сметам дека пчелите на дрвјата се поздрави од пчелите кои се одгледуваат во кошници“, ми рече тој. Но, Патерсон бил пчелар. „Во текот на мојот пчеларски живот, секогаш се трудев да ги подобрам пчелите“, рече тој. Патерсон објасни дека кога го кажал ова, повеќето луѓе мислеле дека сакал да ги подобри пчелите за да направат повеќе мед. „Мислам дека можете да ги подобрите пчелите и од гледна точка на пчелите“, рече тој. Патерсон не беше подготвен да признае дека оваа задача може да биде надвор од него, или кој било пчелар. Тоа утро тој прегледал девет колонии. Откако заминав, тој требаше да стави нови матици во сандакот за кои се плашеше дека нема да ја издржат зимата. ♦︎ Сем Најт е писател на персоналот во The New Yorker, со седиште во Лондон. Неговата прва книга, „Бирото за претчувство: Вистинска сметка за претскажаната смрт“, беше објавена во мај, 2022 година.

Филмот „Барби“ е забранет во Кувајт и сега се соочува со повици за забрана во Либан во услови на поплаки во арапските нации за социјалните вредности на филмот. Државната новинска агенција на Кувајт соопшти дека нацијата дејствувала за да ја заштити „јавната етика“ на земјата, додека либанскиот министер за култура го обвини филмот за „промовирање на хомосексуалноста“. Филмот сепак се уште се прикажува во други конзервативни делови од регионот, вклучително и Саудиска Арабија. Барби, која е во режија на Грета Гервиг а главните улоги ги толкуваат Маргот Роби и Рајан Гослинг, заработи повеќе од 1 милијарда долари ширум светот во рок од неколку недели по објавувањето. Лафи ал-Субаи, шефот на кувајтскиот одбор за класификација на филмови, рече дека одборот обично бара да се сечат филмските сцени ако се смета дека ја прекршуваат културата на земјата. Но, кога филмот промовира однесување што државата го смета за неприфатливо, тој е целосно забранет. Филмот „промовира идеи и верувања што се туѓи на кувајтското општество и јавниот ред“, рече портпаролот на кувајтското Министерство за информации (преку BBC News). Во средата, либанскиот министер за култура Мохамад Мортада побара од Министерството за внатрешни работи „да ги преземе сите неопходни мерки за да ја забрани“ Барби. Тој рече дека филмот „промовира хомосексуалност и транссексуалност... го поддржува отфрлањето на старателството на таткото, ја поткопува и исмева улогата на мајката и ја доведува во прашање неопходноста од бракот и семејство“. Во меѓувреме комичарот и актер од САД Марк Марон изрази згрозеност од забраната и ги нарече „несигурни бебиња“: „Фактот дека некои мажи се навредиле до точка каде што, знаете, се обиделе да изразат загриженост околу тоа во линија на нивната нарација како десничарски (пцовка) е толку засрамувачки за нив. Мислам, толку засрамувачки за нив“, рече тој во видео на TikTok. „Секој тип што не може да ги прифати тие критики во филмот, навистина мора да погледне во своите панталони и да се соочи кој и што е. Мислам, Исус Боже, каков куп ебени несигурни бебиња“.

Лунарните фанфари од август се завршуваат со вистинско уживање: сина супермесечина што ќе се случи во среда во 21:36 до 3:30 наутро. Сината месечина е втора од двете полни месечини во еден месец. Секој месец обично е домаќин на само една полна месечина, но сините месечини понекогаш се појавуваат бидејќи лунарниот циклус е долг 29,5 дена - малку помалку од должината на просечниот календарски месец. Оваа разлика значи дека некои месеци имаат две полни месечини. Токму тоа ќе се случи во август: првата полна месечина се појави на 1 август, а втората ќе дојде вечерта на 30 август. Што е сина супермесечина? Супермесечината се јавува кога фазата на полна месечина од лунарниот циклус се синхронизира со перигејот или кога е најблиску до Земјата. Супермесечините изгледаат посветли и поголеми од обичните полни месечини.Според НАСА, привидното зголемување на големината е 14 проценти. Супермесечините обично се гледаат на секои три или четири месеци. Овој ќе биде трет годинава, а вториот овој август. Сините месечини, од друга страна, се случуваат само на секои две или три години (оттука и фразата „еднаш на сина месечина“). Сините супермесечини се уште поретки,се јавува еднаш на секои 10 години. Последната беше во 2018 година за време на затемнување на Месечината, и ќе се случат следните сини супермесечини како пар во 2037 година. Дали Месечината навистина ќе изгледа сино? Не. Терминот „сина месечина“ всушност не ја опишува нејзината боја, а месечината главно ќе изгледа како нејзината вообичаена млечно сива боја. (одредени појави,како шумски пожари и вулкански ерупции, може да ја обои месечината сина, истиот визуелен ефект штоова лето на северноамериканското небо му даде портокалова нијанса.) Според НАСА, терминот „сина месечина“ се користи за означување на третата полна месечина во сезона во која имало четири полни месечини. Поновата дефиниција - втора полна месечина за еден месец - беше измислена од списанието Sky & Telescope во 1946 година. Како можам да ја видам? За разлика од некои други небесни настани,сите на Земјата ги гледаат истите фази од лунарниот циклус ноќе, па сината супермесечина ќе биде видлива насекаде. Тоа значи дека сè што треба да направите е да погледнете на ноќното небо за да го видите.НАСА препорачува користење двоглед или телескоп за да се види повеќе од текстурата на Месечината. Во среда навечер, исто така, може да забележитесветла точка во горниот десен агол на месечината. Тоа е Сатурн, неколку дена додека ја достигне својата најблиска точка до Земјата. Планетата со прстени ќе се лула во насока на стрелките на часовникот околу Месечината во текот на ноќта.